PRILOG PROUČAVANJU JUGOSLOVENSKO-SLOVAČKIH KULTURNIH I KNJIŽEVNIH VEZA

Ovaj rad obrađuje do sada nepoznate činjenice iz života poznate kulturno književne porodice Hurban od njenih najstarijih predaka pa do poslednjih potomaka koji su bili aktivni na književnom i kulturnom polju u Slovačkoj i u Vojvodini. Otac Svetozara Hurbana Vajanskog Jozef Miloslav Hurban studirao je u Bratislavi sa kasnije poznatim srpskim kulturnim, književnim i političkim pregaocima kao što su Svetozar Miletić, Kosta Trifković, Jovan Grčić Milenko, Đura Daničić, Jovan Jovanović Zmaj i ostali. Takvim putem za vreme svojih studija prava u Bratislavi krenuo je i njegov sin Svetozar Hurban – Vajansky koji se najviše družio i kasnije posle studija najviše kontaktirao sa Milanom Savićom, srpskim piscem i književnim kritičarem, sekretarom Matice srpske u Novom Sadu i urednim Letopisa Matice srpske.Naročito bogati kontakti su ostvareni sa Starom Pazovom gde je Svetozarov rođeni brat Vladimir Hurban bio evangelički pop i gde je Svetozar već kao vodeća ličnost slovačkog kulturnog i književnog života za vreme slovačkog realizma dolazio u privatne ili službene posete gde se sastajao sa vodećim slovačkim piscima iz Vojvodine i kao urednik novina i časopisa u Slovačkoj prezentirao je slovačkoj javnosti najnovija dela ovih književnih stvaralaca. Popularnost ovog pisca u našoj sredini potvrđuju i prevodi njegovog romana Suchá ratolesť (Suva grana) i dvadeset dve novele na srpskohrvatski jezik. Najviše ih je prevodio Jovan Vučerić, pravoslavni pop u slovačkom selu Kisač koji je tako obogatio srpsku čitalačku javnost sa književnim stvaralaštvom Svetozara Hurbana Vajanskog.