Energia tekstu. Przeciwko krytyce etycznej

Artykuł jest filipiką skierowaną przeciwko tak zwanej krytyce etycznej oraz etycznemu nastawieniu w badaniach literaturoznawczych. Jednocześnie jego celem jest obrona autonomii i samoistnej wartości dzieł artystycznych, dewastowanych przez rozmaite etyzmy. Wpisuje się on w coraz wyraźniejszy we współczesnym literaturoznawstwie odwrót od badań etycznych i powrót do tekstu jako takiego. Jest to wynikiem rozpoznania, że etyki (w liczbie mnogiej, nie ma bowiem etyki uniwersalnej) to ostatecznie ideologie i swej logice są jedynie narzucaniem określonych idei innym. Jest to niesamowity paradoks – szlachetne założenia stają się niezgodne ze swymi realizacjami. Co zaskakujące, w takim, etycznym, odczytaniu każdorazowo tekst artystyczny staje się tym słabszym, mniej istotnym, wręcz – nieważnym. Oczywiście wybór estetyki zawsze jest narażony na zarzuty. Sam może być uznany za wybór etyczny, zatem ideologiczny. W końcu nawet biały kwadrat Malewicza został uznany za nieetyczny, ponieważ takie prace, jak dowodzono, poprzez odmowę uczestnictwa wspierają systemy władzy uznawane przez (nigdy wszystkich) za złe. Co na to można odpowiedzieć? Może to, że nie jest znany przypadek, by zwolennicy malarstwa abstrakcyjnego chcieli tym, którzy wolą malarstwo inne lub nie lubią obrazów w ogóle, coś nakazać, coś zakazać, do czegoś zmusić, coś odrzucić, coś przyjąć. Inaczej – obserwujemy to w codziennym doświadczeniu – z etykami. Ci najczęściej mają jedną rację – swoją. Dlatego ten tekst niczego nikomu narzucić nie pragnie.