Badacz jako gość

Do analizy i interpretacji pozycji badacza w terenie w artykule użyto pojęć „gość” i „gościnność”. Jednym z milcząco przyjmowanych założeń podejścia etnograficznego jest gościnność osób badanych wobec antropologa. Korzystając z antropologicznych i filozoficznych koncepcji gościnności, w tekście przedstawiono różne wymiary relacji gospodarz–gość (nierówność, zażyłość i zarządzanie reputacją), dążąc do problematyzacji relacji badacz–badany. Pokazano etyczne i poznawcze konsekwencje usytuowania badacza w pozycji gościa: zacieranie się granic między tym co osobiste a tym co profesjonalne, potencjalny konflikt lojalności oraz nadmierną kontrolę badanych nad badaczem. Rozpatrzona jest także sytuacja braku gościnności i braku dostępu do terenu, którą proponuje się uznać za normę, a nie anomalię w praktyce badawczej antropologa. Celem artykułu jest zaproponowanie bardziej pragmatycznej wizji badań etnograficznych i zwrócenie uwagi na strukturalne uwarunkowania relacji badacz–badany, niebędące wynikiem wyborów etycznych jednostek.