Rola plastyczności komórkowej w procesie powstawania przerzutów nowotworowych.

Przerzuty nowotworowe stanowią ogromne wyzwanie kliniczne, ponieważ odpowiedzialne są za 90% wszystkich zgonów spowodowanych rakiem. Stąd też istnieje silna potrzeba zapobiegania tworzenia się przerzutów albo celowanego niszczenia już istniejących. Obecnie przyjmuje się, że zainicjowanie procesu przejścia epitelialno - mezenchymalnego (EMT) w zróżnicowanych nowotworach, może silnie zwiększać  potencjał migracyjny i inwazyjność komórek nowotworowych. Molekularnym zmianom zachodzącym podczas EMT towarzyszą zmiany morfologiczne, których efektem jest zmiana fenotypu epitelialnego na mezenchymalny oraz nabycie przez komórki nowotworowe wzmożonej ruchliwości i zdolności do inwazji. Po utworzeniu przerzutu w miejscu odległym od ogniska pierwotnego, komórki nowotworowe ulegają procesowi odwrotnemu, przejściu mezenchymalno - epitalialnemu  (MET), zyskując z powrotem fenotyp epitelialny.  To właśnie zdolność komórki nowotworowej do przechodzenia z jednego stanu do drugiego, pozwala na jej trwałe przystosowanie się do wymagających warunków zmieniającego się środowiska i sprzyja powstawaniu przerzutów. W niniejszym artykule przeglądowym omówię dwa zasadnicze typy progresji przerzutów: typ plastyczny obejmujący przejściowy proces EMT-MET i typ genetyczny obejmujący wewnętrzne zmiany genetyczne utrzymujące komórki w ciągłym stanie EMT. Ta uproszczona klasyfikacja łączy ze sobą klinicznie istotne aspekty spoczynku komórkowego, tropizmu tkankowego i oporności na terapię, a także wskazuje perspektywy strategii leczenia przerzutów.