Der Demokratiebegriff und seine Profilierung im Deutschen und Polnischen. Eine kontrastive Analyse

Pojęcie demokracji i jego profilowanie w języku niemieckim i polskim. Analiza kontrastywna Celem artykułu jest analiza kontrastywna rozumienia pojęcia demokracji w języku niemieckim i polskim oraz pokazanie sposobów jego konceptualizacji we współczesnym niemieckim i polskim dyskursie publicznym. Podstawę metodologiczną stanowią założenia lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej. Materiał językowy został zaczerpnięty z trzech typów źródeł: ze słowników języka niemieckiego i polskiego, z empirycznych badań ankietowych oraz z tekstów prasowych. Na jego podstawie ustalono zespół podstawowych cech definicyjnych w rozumieniu ‘demokracji’ (tzw. zespół „cech bazowych”) wspólny różnym dyskursom w obu odnośnych językach. W kolejności wskazano zespoły cech przypisywanych ‘demokracji’ na gruncie wyspecjalizowanych dyskursów zróżnicowanych ideologicznie i światopoglądowo. Profilowanie pojęcia ‘demokracji’ zostało zarysowane na podstawie materiału tekstowowego zaczerpniętego z prasy niemieckiej i polskiej o orientacji liberalno-konserwatywnej i lewicowo-liberalnej.   Der Beitrag setzt sich zum Ziel, den Demokratiebegriff im Deutschen und Polnischen kontrastiv zu behandeln sowie die Arten seiner Konzeptualisierung im deutschen und polnischen öffentlichen Diskurs der Gegenwart aufzuzeigen. Die methodologische Grundlage bilden die Prämissen der Lubliner kognitiven Ethnolinguistik. Als Materialbasis dienen dabei drei Arten von Quellen, und zwar: Wörterbücher der deutschen und polnischen Sprache, experimentelle Befragungen sowie Pressetexte. Auf deren Grundlage wird ein Bündel von Grundeigenschaften (den sog. „Basiseigenschaften“) im Verständnis von ‚Demokratie‘ in beiden behandelten Sprachen festgelegt, das allen Diskursen gemeinsam ist. Im Anschluss daran wird auf die Merkmale von ‚Demokratie‘ hingewiesen, die in den ideologisch und weltanschaulich differenzierten Diskursen ans Licht kommen. Die Profilierung des Begriffs wird anhand des Textmaterials aus der deutschen und polnischen Presse mit folgender Ausrichtung skizzenhaft dargestellt: liberalkonservativ und linksliberal.