Rosyjskie metafory synestezyjne w przekładzie na język polski

W ostatnim czasie nastąpiła intensyfikacja badań nad synestezją z perspektywy różnych dziedzin i dyscyplin naukowych. Wciąż jednak stosunkowo niewiele publikacji dotyczy przekładu synestezji i metafor synestezyjnych. Temu właśnie zagadnieniu poświęcony jest niniejszy artykuł, który stawia sobie za cel przybliżenie strategii przekładu rosyjskich metafor synestezyjnych na język polski. Analiza materiału językowego dotyczy przekładu dwóch odmian metafor synestezyjnych – konwencjonalnych i niekonwencjonalnych (żywych). Pierwsze z nich, jako przejaw uniwersalnych tendencji do kojarzenia wrażeń zmysłowych pochodzących z różnych modalności, często w różnych językach realizują ten sam koncept metaforyczny. Tłumaczenie tego typu asocjacji synestezyjnych polega zatem na wyszukaniu korespondującej metafory. Jeśli taka metafora nie istnieje w języku docelowym, tłumacz zmuszony jest podjąć inne działania, np. wyszukać inną metaforę reprezentującą ten sam koncept lub zrezygnować z metaforycznego charakteru frazy. Jeśli zaś chodzi o metafory żywe, to sprawa na pozór wydaje się prosta. Twórczy i indywidualny charakter tych skojarzeń pozwala bowiem na dokonanie przekładu słowo w słowo. Jak to jednak zostało przedstawione na przykładach polskich tłumaczeń opowiadań Vladimira Nabokova, tłumacze decydują się na przyjęcie innych rozwiązań, często zaskakujących i nie do końca zrozumiałych.