Przepisy austriackiego prawa kościelnego w sprawach zakonnych od czasów cesarzowej Marii Teresy do konkordatu z 1855 roku

Jednym z dążeń józefinizmu było utworzenie autonomicznego Kościoła narodowego, połączonego z Rzymem. W realizację tego zadania wpisywał się nurt „antyzakonny” w polityce kościelnej Austrii. Celem artykułu jest przedstawienie ustawodawstwa austriackiego (w omawianym okresie) dotyczącego kwestii zakonnych. Należy pamiętać, że są to przepisy wydane przez panujących cesarzy, a nie instrukcje, komentarze, zalecenia wydawane przez Gubernium we Lwowie. Na szczególną uwagę zasługują przepisy Marii Teresy oraz Józefa II. Pierwsza podkreślała nie tylko suwerenność państwa wobec Kościoła, ale także nadrzędność i prawo kontroli w sprawach, które powinny być domeną władzy cywilnej. Interesom państwa miały być podporządkowane wszystkie dziedziny życia i instytucje, włączając w to również zakony. Z kolei Józef II swoją reformą objął całą dziedzinę życia zakonnego, także tę wewnętrzną, gdzie posuwał się do regulowania zbyt drobiazgowych kwestii. W swoich przepisach chciał odseparować zakony od wpływu kurii rzymskiej, a oddać je pod władzę biskupów krajowych, na których rząd mógł wywierać większy wpływ.