Factio Metelli w opozycji wobec Gajusza Mariusza w roku 104 przed Chr.

W latach 121–109 przedstawiciele rodu Cecyliuszy Metellusów osiągnęli dominującą pozycję w Republice zdobywając szereg zaszczytów. Okres ten był jednocześnie utrwaleniem statusu domów starej arystokracji. Monopol nobiles złamał Gajusz Mariusz zdobywając konsulat na rok 107, a w trzy lata później przyznano mu go ponownie in absentia. Przez cały 104 rok trwał atak na senatorów związanych z factio Metelli . Pierwsi zaktywizowali się trybuni plebejscy, a trójka z nich wystąpiła przeciwko factio Metelli albo prerogatywom senatu. Najważniejszą rolę spośród nich odegrał Gn. Domicjusz Ahenobarbus przeprowadzając reformę zmieniającą sposób powoływania pontyfików i przenosząc to prawo z kolegium na lud. Przeciwnicy Mariusza postanowili wykorzystać sądy w walce politycznej. Mnóstwo procesów, do których doszło w latach 106–101, wybitnie potwierdza tę tezę. Szczególnie istotną rolę odgrywał tutaj princeps senatu M. Emiliusz Skaurus, który po śmierci najwyższego pontyfika L. Cecyliusza Metellusa Dalmatyńskiego stał się także nieformalnym przywódcą całego obozu. Kluczem do osłabienia pozycji Mariusza w późniejszych latach, stało się przejęcie kontroli nad strategiczną kwestią zaopatrzenia Rzymu w zboże i nad prowincjami, w których to zboże było dostarczane. Zakładając, że podstawowym celem domu Cecyliuszy Metellusów w roku 104 było polityczne przetrwanie, z pewnością osiągnęli oni swoje zamierzenie. Ale pozycję umocnił także Mariusz, ponownie wybrany na konsula. Ostateczne rozstrzygnięcie miało nadejść dopiero w roku 100, co wykracza poza ramy tego artykułu.