U podstaw Narbuttowskiej wizji Litwy i stosunków polsko-litewskich

Prace Teodora Narbutta poświęcone dziejom Litwy prowokowały do ambiwalentnych ocen. Z jednej strony podkreślano wagę podjętego tematu, z drugiej zarzucano autorowi braki warsztatowe, dyskwalifikujące go jako historyka. Jego badania wyrosłe na gruncie zainteresowań kulturą litewską, prowadziły do poszukiwania autonomicznych cech państwowości litewskiej, akcentowania różnic dowodzących odrębności Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego w ramach Królestwa Polskiego. Tezy pracy, nie przetrwały próby czasu, nie spełniały oczekiwań społecznych. Szybko zostały zweryfikowane przez wydarzenia polityczne drugiej połowy XIX w. Mimo, że prace Narbutta były krytykowane, nie pozostały bez wpływu na kształt kultury litewskiej.