Problemy badawcze związane z rzymską dyscypliną wojskową okresu republiki i pryncypatu

 Autor podjął próbę przedstawienia najważniejszych problemów związanych z badaniem rzymskiej dyscypliny wojskowej okresu republiki i pryncypatu. Ich liczba oraz charakter wynikają m.in. z ograniczonego dyskursu naukowego toczonego na ten temat, przejawiającego się niewielką liczbą publikacji poświęconychdisciplina militaris. Co więcej, znaczna część autorów zadowala się powtarzaniem utartego stwierdzenia o surowej karności panującej rzekomo w legionach, bez próby znalezienia odpowiedzi na pytanie, co wpłynęło na takie postrzeganie tej kwestii. Kluczem do poznania prawdziwego charakteru rzymskiej dyscypliny jest uświadomienie sobie roli odegranej przez Polybiosa z Megalopolis i Flaviusa Iosephusa, jak również żyjących w XV i XVI w. humanistów. Dodawszy do tego przenoszenie ówczesnego aparatu pojęciowego przez tworzących na przełomie XIX i XX w. badaczy (często będących oficerami), opracowanie nowej wizji dyscypliny obowiązującej w rzymskich armiach jawi się jako bezwzględnie konieczne. Aby to jednak uzyskać, należy zrezygnować z bezkrytycznego cytowania norm zawartych wDigesta Iustinianina rzecz skupienia się na źródłach narracyjnych, ukazujących rzymskie realia, a nie tylko postulaty wyrażone przez prawodawców.