
Theatrum Cometicum Stanisława Lubienieckiego młodszego jako przykład zainteresowań astronomiczno-astrologicznych arian.
Author(s) -
Sylwia Konarska-Zimnicka
Publication year - 2017
Publication title -
res historica
Language(s) - Polish
Resource type - Journals
eISSN - 2449-8467
pISSN - 2082-6060
DOI - 10.17951/rh.2016.42.101-126
Subject(s) - theology , art , span (engineering) , physics , philosophy , structural engineering , engineering
Bracia Polscy nazwani „arianami”, „antytrynitarzami” bądź „socynianami” wyodrębnili się latach 1562–1565 jako tzw. zbór mniejszy z Kościoła ewangelicko-reformowanego (kalwińskiego). Ich największym centrum kulturalnym był Raków. To tutaj w 1602 r. założono słynną Akademię Rakowską, która funkcjonowała do 1638 r. Rakowscy studenci pobierali naukę z zakresu łaciny, etyki, retoryki, matematyki, polityki i nauk przyrodniczych (m.in. zgłębiali tajniki kosmologii). Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli Akademii Rakowskiej był Stanisław Lubieniecki młodszy. Napisał niezwykle ciekawą i wartościową poznawczo, acz przez lata niedocenianą pracę o kometach – Theatrum cometicum , części 1–3 (1666–1668), w której opisał aż 415 komet, jakie odnotowano, począwszy od biblijnej epoki potopu po rok 1665. Dzieło to odzwierciedla również poglądy Lubienieckiego na tzw. determinizm kometarny, który nierzadko mu przypisywano. To właśnie dzięki tej wyjątkowej „trylogii” Stanisław Lubieniecki młodszy zasłużył na miano „astronoma”, pomimo że wykształcenia astronomicznego nigdy nie uzyskał.