
The Perspectivist World of José Ortega y Gasset
Author(s) -
Witold Jacórzyński
Publication year - 2020
Publication title -
kultura i wartości
Language(s) - Polish
Resource type - Journals
ISSN - 2299-7806
DOI - 10.17951/kw.2019.28.209-231
Subject(s) - theology , philosophy
Artykuł analizuje jedno z najbardziej istotnych pojęć filozofii José Ortegi y Gasseta, a mianowicie pojęcie „perspektywizmu”. Analizę rozpoczyna rekonstrukcja najwcześniejszej postaci tego pojęcia, którą zawiera tekst „Medytacje Quijota” [Meditaciones del Quijote] z roku 1914, a następnie „Espectador” z roku 1916 oraz teksty późniejsze. Uzasadnienie koncepcji perspektywizmu znajdujemy w późniejszych tekstach Ortegi dotyczących antropologii filozoficznej, a jej najbardziej dojrzałą formę w „Espectador”. Następnie uzasadniam, że koncepcja perspektywizmu Ortegi przeszła radykalną ewolucję: zaczynając od wersji ontologicznej i indywidualistycznej, w której perspektywa postrzegana była jako relacja pomiędzy ja i okolicznościami , a kończąc na wersjach epistemologicznych i kulturowych, w których pojęcie „perspektywy”, po pewnych nieznacznych przekształceniach o charakterze kolektywistycznym, okazuje się użytecznym narzędziem analiz nie tylko w obszarze dyscyplin filozoficznych, ale także nauk społecznych.