Sinngehalte der Aufklärungsidee in der Philosophie von Novalis

Artykuł stanowi – udokumentowaną na tekstach źródłowych – rekonstrukcję sposobu, w jaki Novalis (reprezentant wczesnego romantyzmu niemieckiego) rozumie termin „oświecenie”. Jego zdaniem, oświecenie jest tożsame z procesem historycznym lub historią kultury (Bildungsgeschichte), której celem jest wszechstronny rozwój wszystkich predyspozycji człowieczeństwa. W wąskim znaczeniu oświecenie może być odnoszone do wieku XVIII, określanego jako wiek oświecenia. Novalis zwraca uwagę na historyczne przesłanki warunkujące różnicę między oświeceniem francuskim a niemieckim (m. in. reformację w Niemczech i rewolucję francuską). Za początek nowego i wyższego etapu oświecenia w Niemczech uznaje filozofię transcendentalną I. Kanta i J. G. Fichtego, klasycyzm weimarski J. W. Goethego i F. Schillera oraz filozofię historyczną F. Schlegla –reprezentanta wczesnego romantyzmu niemieckiego.