Podjęcie pracy zawodowej – dylematy i ograniczenia w percepcji studentów pedagogiki specjalnej

Celem niniejszego opracowania jest ukazanie dylematów i ograniczeń, jakie towarzyszą studentom pedagogiki specjalnej, a związane są z podjęciem pracy zawodowej w przyszłości. Istotne było uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące: czynników determinujących pracę pedagoga specjalnego; oceny własnej przygotowania teoretycznego i praktycznego do podjęcia pracy; znaczenia odbytych praktyk pedagogicznych; rodzajów trudności, jakie może napotkać nauczyciel pracujący z uczniami z niepełnosprawnością; czynników determinujących wybór miejsca pracy. Badaniami empirycznymi, które przeprowadzono za pomocą wywiadu skategoryzowanego, objęto grupę 43 studentów, w tym 40 (93%) kobiet oraz 3 (7%) mężczyzn. Byli to studenci I oraz II roku studiów niestacjonarnych drugiego stopnia z dwóch uczelni: Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie oraz Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Uzyskane wyniki badań pozwalają na stwierdzenie, że do czynników determinujących pracę pedagoga specjalnego respondenci zaliczyli przede wszystkim: posiadanie wiedzy merytorycznej na wysokim poziomie; indywidualne podejście do każdego ucznia oraz rozpoznanie jego potrzeb i możliwości; chęć niesienia pomocy innym/wychowankom; posiadanie kompetencji dydaktycznych; nabytą praktykę i doświadczenie. Dokonując oceny poziomu swojego przygotowania teoretycznego i praktycznego, uzyskanego w toku dotychczasowej edukacji, ponad połowa badanych określiła je jako bardzo dobre i dobre, pozostali odczuwają braki w tym zakresie. Respondenci przypisywali dużą wagę do zrealizowanych praktyk pedagogicznych, ponieważ: utwierdziły ich one w przekonaniu, że dokonali właściwego wyboru, podejmując kształcenie na wybranym kierunku; dały im nadzieję na powodzenie w przyszłej pracy i osiągnięcie dobrych wyników. Do najczęściej wymienianych przez badanych rodzajów trudności należy zaliczyć: podejmowanie współpracy z rodzicami lub jej całkowity brak; radzenie sobie z agresją przejawianą przez dzieci; utrudnioną lub wręcz znikomą możliwość nawiązania kontaktu z podopiecznymi z głębszymi niepełnosprawnościami; silne obciążenie psychiczne; posiadanie dużych zasobów cierpliwości i zaangażowania w wykonywaną pracę; częste wyczerpanie fizyczne. Natomiast za najistotniejsze czynniki determinujące wybór miejsca pracy respondenci uznali: wysokość zarobków; dobrą, przyjazną atmosferę w miejscu pracy; odległość od miejsca zamieszkania; doświadczoną, chętną do udzielania pomocy kadrę pedagogiczną; możliwość dalszego kształcenia i ciągłego rozwoju; dogodny dojazd do miejsca pracy.