Śmiech w komediach środowiska Skamandra. Funkcje i rodzaje

Na podstawie trzech sztuk powstałych w środowisku skamandryckim, Złodzieja idealnego Jarosława Iwaszkiewicza (napisanego w latach 1923–1924), Powrotu mamy (1935) oraz Baby-Dziwo (1938) Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej zostały pokazane różnorodne rodzaje i funkcje śmiechu. W świecie przedstawionym odnalezione zostały przejawy śmiechu somatycznego, wyrażającego radość życia albo szaleństwo, oraz zaangażowanego, posiadającego moc zmiany rzeczywistości i rozbijania zastanych form. Bohaterowie używają śmiechu również jako maski, przykrywając zaskoczenie, strach czy zażenowanie. W ten sposób przemieniają kontrowersję w konwersację. Postacie sięgają również po społeczną rolę śmiechu, by tworzyć wspólnotę, określić jej granice, ustalić stan osobowy grupy albo uzgodnić postawy i zachowania. Literackie obrazy osób śmiejących się stały się jednocześnie przykładami śmiechu kulturowego, dlatego komediowa twórczość środowiska skamandrytów pokazana została na tle praktyk Młodej Polski oraz Dwudziestolecia. Jednocześnie odrzucone zostało sprowadzanie skamandryckiego „gestu śmiechu” wyłącznie do radosnej samoakceptacji.