Open Accessİslam İş Birliği Teşkilatı’na üye ülkelerin insani gelişmişlik endeksini etkileyen faktörlere göre yeniden sınıflandırılması: Diskriminant ve kümeleme analiziyle bir uygulama
Author(s) -
İsmail Durak
Publication year - 2022
Publication title -
business and management studies: an international journal
Language(s) - Turkish
Resource type - Journals
ISSN - 2148-2586
DOI - 10.15295/bmij.v10i1.1892
Subject(s) - humanities , physics , political science , art
Ülkelerin kalkınmaları çerçevesinde sınıflandırılmaları için sadece iktisadi büyümenin dikkate alınmasının yeterli olmayacağı düşüncesi doğrultusunda Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından 1990 yılından itibaren İnsani Gelişmişlik Endeksi verileriyle de kalkınmaları sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, İnsani Gelişmişlik Endeksi değişkenleri ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programında kullanılan sınıflama dikkate alınarak seçili ülkelerin diskriminant ve kümeleme analizleriyle sınıflandırılmasını yapmaktır. Ayrıca, birleşmiş milletler kalkınma programındaki sınıflandırma ile çalışmada kullanılan diskriminant ve kümeleme analizlerinden elde edilen sınıflandırmaları kıyaslamak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Türkiye’nin de üyesi olduğu İslam İş Birliği Teşkilatı’na üye 52 ülkenin 8 insani gelişmişlik değişkeni kullanılmıştır. Bu değişkenler toplam nüfus, kentsel nüfus, cep telefonu abonelik sayısı kişi başına gayri safi milli gelir, sağlık harcamaları, ihracat ve ithalatın GSYİH oranı, doğumda yaşam beklentisi, kadınların parlamentodaki payı olmak şeklindedir. Araştırma sonucunda, Diskriminant Analiziyle yapılan sınıflandırmanın Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın İnsani Gelişme Endeksindeki sınıflandırma baz alındığında %90,38 düzeyinde örtüştüğü tespit edilmiştir. Ayrıca Kümeleme Analizi doğrultusunda İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT)’ye üye ülkelerin iki veya dört kümeye ayrılabilecek kümeler oluşturulduğu saptanmıştır.