Matoševa rodoljubna poezija u kontekstu njegova vremena, života i djela

Matoš je ljudski i stvaralački preokupiran hrvatskom stvarnošću svoga vremena, ukorijenjen u njenu tragiku, svojim životnim stradanjem sudbinski vezan za stradanje svoje domovine. Crna stvarnost vremena, zaturenost narodnog života, osobna sudbina prognanika, sve ga je to ispunilo tužnim lamentacijama i baladičnim raspoloženjima, ali i romantično-utopijskim sanjama i nadama, sve ga je to sililo da se podjednako saživi i s tradicijom i sa stvarnošću suvremenog života, rođenom mu zemljom i Evropom, da se stvaralački oglasi samo kroz njemu svojstveno i dato jedinstvo suprotnosti, da progovori u isto vrijeme i kao romantik i realist, tradicionalist i modernist, Hrvat i Evropljanin koji zna da bez više kulture nema više poezije. Jest, Matoševo književno djelo rađa se iz dubokog i strasnog doživljaja narodne i osobne sudbine, hrvatskog i balkanskog kompleksa i šireg evropskog političkog i kulturnog konteksta, pa mu se rodoljubna poezija organski nadovezuje na svijet misli, raspoloženja, motiva i slika njegove pripovjedne i feljtonističke proze, što sve govori da je Matoševo književno djelo jedinstveno i nedjeljivo, u svim svojim segmentima organski cjelovito, matoševski intimno, i sadržajno i stilski, povezano. Pa ako su sudbina pjesnika i sudbina njegove domovine učinile njegovu rodoljubnu poeziju krvavo životnom i nacionalnom. Matoševo poznavanje simbolizma i teorije suglasja, Matoševo simbolsko doživljavanje stvarnosti, učinili su da mu je lirski patriotski izraz artistički sugestivan, matoševski individualan i evropski unverzalan, svojom parnasovačko-simbolističkom dimenzijom nov i jedinstven u vremenu u kome se pojavio. Zahvaljujući upravo svojoj životnoj sudbini prognanika i osamljenika i svojoj evropskoj naobrazbi Matoš je u svojoj rodoljubnoj poeziji dao sintezu hrvatskog i francuskog duha, složenošću doživljaja i svojim stilom stvaralački potvrdio svoja načela o simbolizmu i artizmu, svoju poetiku suglasja, glazbe, boje vokala, doživljavajući stvarnost hrvatske u baresovskim idejnim okvirima, ali svojim nervom i temperamentom. Motivima i raspoloženjima ostaje duboko nacionalan, a svojim nastojanjima da se koristi književnim metodama evropskog fin de sieclea potvrđuje se kao Evropljanin.