
Sprzeciw sumienia a prawo naturalne.
Author(s) -
Andrzej Szostek
Publication year - 2013
Publication title -
teologia i moralność
Language(s) - Polish
Resource type - Journals
eISSN - 2450-4602
pISSN - 1898-2964
DOI - 10.14746/tim.2013.14.2.1
Subject(s) - theology , political science , philosophy
Po wstępnych ustaleniach, że przez sumienie rozumie się sąd praktyczny odnoszący się do własnych czynów, to sprzeciw podmiotu oraz że sprzeciw, o który chodzi, to sprzeciw wobec prawa stanowionego, a nie prawa naturalnego, które stanowi podstawę tego sprzeciwu, autor w pierwszej części artykułu przypomina św. Tomasza z Akwinu koncepcję prawa naturalnego. Podkreśla zwłaszcza to, iż jest to prawo Boże, ale wpisane w naturę ludzką tak, że rozumny ludzki podmiot - poznając to prawo oraz jego obowiązywalność i szukając właściwego jego zastosowania w praktyce - staje się niejako jego współautorem. W zorganizowanym społeczeństwie (państwie) przekład prawa naturalnego na praktykę życia codziennego dokonuje się poprzez sformułowanie i uchwalenie odpowiednich zapisów prawa stanowionego. Gdy ten przekład nie odpowiada przekonaniom obywatela, może on zdecydować się na sprzeciw sumienia, którego najbardziej znamiennym wyrazem jest obywatelskie nieposłuszeństwo, polegające na podjęciu działań sprzecznych z obowiązującym prawom stanowionym, z gotowością poniesienia prawno-karnych tego kroku konsekwencji. W części drugiej artykułu autor przywołuje niektóre przykłady możliwych konfliktów sumienia prowokujących do podjęcia sprzeciwu sumienia (luki w tzw. prawie antyaborcyjnym, ewentualna legalizacja zapłodnienia in vitro oraz związków homoseksualnych). Podkreśla złożoność tych problemów wynikającą z pluralistycznego charakteru społeczeństwa, zwraca uwagę na potrzebę społecznego dialogu oraz inicjatyw zmierzających do udoskonalenia obowiązującego prawa stanowionego i przestrzega przed pochopnym osądzaniem tych, którzy respektują to prawo pomimo jego ułomności.