Determinanty rywalizacji wyborczej w lokalnych elekcjach samorządowych

Celem artykułu jest przedstawienie i wyjaśnienie czynników, które wpłynęły na strukturę rywalizacji wyborczej oraz wynik wyborów, a w konsekwencji lokalne sceny polityczne po wyborach samorządowych w 2014 roku. Wśród głównych analizowanych determinant są: 1) zmiany samorządowego prawa wyborczego; 2) sytuacja społeczno-polityczna w Polsce u progu wyborów samorządowych oraz 3) charakter lokalnych scen politycznych. Prowadzone badania uwidoczniły zjawisko wycofywania się partii politycznych z bezpośredniej rywalizacji wyborczej na szczeblu lokalnym. Przykłady badanych gmin wskazują, że wielu lokalnych działaczy samorządowych posiadło doskonałe umiejętności „politycznej adaptacji” do zmieniających się nastrojów społecznych. Natomiast konsekwencją zmian w prawie wyborczym, a zwłaszcza wprowadzenia formuły większościowej w wyborach do rad gmin, są m.in. 1) dodatkowe wzmocnienie pozycji burmistrza i jego bezpośredniego zaplecza politycznego w lokalnym systemie władzy; 2) dysproporcjonalność wyników wyborów; 3) niewielkie zainteresowanie bezpośrednim udziałem w rywalizacji wyborczej osób bez instytucjonalnego zaplecza politycznego oraz 4) koncentrowanie się radnych w swojej działalności na problemach własnego okręgu wyborczego. Czynnikiem w największym stopniu determinującym lokalne elekcje samorządowe, a w konsekwencji charakter i kształt lokalnego systemu władzy, jest osoba burmistrza (prezydenta miasta).