Rewolucja konsumentów? Ekonomia współdzielenia jako nowa wizja ładu społecznego

Uber, Airbnb, CouchSurfing, Netflix, elektryczne hulajnogi – te instytucje wrosły w nasze codzienne życie tak samo jak Allegro.pl, Amazon.com i inne przedsiębiorstwa gospodarki sieciowej. A jednak w opinii ich propagatorów są one zwiastunem nowego porządku. Dla gospodarki rynkowej z jej anonimowym rynkiem praktyki współdzielenia mają być tym, czy dla demokracji przedstawicielskiej instytucje bezpośredniego oddziaływania obywateli na decyzje polityczne. Gospodarka będzie wreszcie zaspokajać rzeczywiste ludzkie potrzeby, zamiast produkować na masową skalę rzeczy zbędne. Powstrzymana zostanie dewastacja Ziemi i rabunkowe korzystanie z jej zasobów. Instytucje przedkapitalistycznej gospodarki, za sprawą Internetu rozciągnięte na globalną skalę, przyniosą upodmiotowienie ludzi zmarginalizowanych przez rynek i odbudują osłabioną przez niego wspólnotę. Zaufanie będzie największym kapitałem, jakim ludzie będą dysponować tyleż w lokalnej, co globalnej wymianie rzeczy i usług. Nie będę oceniać, jakie szanse realizacji ma ta obietnica, przedstawię jedynie z perspektywy propagatorów współdzielenia, jak i jego krytyków, specyficzne instytucje (w sensie socjologicznym), które mają ją realizować. W podsumowaniu zwrócę uwagę na ambiwalencję wobec gospodarki rynkowej, jaką obarczona jest sama idea współdzielenia, a co za tym idzie, na dwuznaczność jej deklarowanej misji: czy ma być tylko korektą wobec obecnej formy kapitalizmu czy też jej alternatywą.