Uwagi na temat kształtu planowanej dyrektywy w sprawie transgranicznego przeniesienia siedziby spółki

Przekonanie o potrzebie wydania czternastej dyrektywy jest niemal powszechne. Dyskusja toczy się natomiast wokół pytania: Czy dyrektywa powinna umożliwiać transgraniczne przekształcenie w drodze przeniesienia (zmiany) siedziby statutowej spółki bez konieczności przenoszenia siedziby faktycznej spółki? Taki wariant kwestionowany jest głównie z dwóch powodów: po pierwsze – ponieważ uchwalenie dyrektywy na podstawie art. 50 ust. 2 lit. g TfUE ma służyć urzeczywistnieniu swobody przedsiębiorczości (art. 50 ust. 1 TfUE), a – zgodnie z przyjętą przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykładnią – art. 49 TfUE samo przekształcenie, bez elementu realnego, nie jest postacią korzystania z tej swobody. Po drugie – ponieważ traktatowa zasada subsydiarności (art. 5 ust. 3 TUE) wyklucza ingerencję ustawodawcy unijnego w prawo kolizyjne państw członkowskich.Czternasta dyrektywa umożliwiająca transgraniczne przekształcenie bez przeniesienia siedziby faktycznej – jeżeli prawo państwa przyjmującego na to pozwala – byłaby wyrazem rozsądnego kompromisu leżącego u podstaw zarówno dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych, jak i wypracowanego w orzecznictwie Trybunału w sprawach dotyczących transgranicznego przenoszenia siedziby spółki. Umożliwienie rozdzielenia siedziby statutowej i faktycznej powinno być połączone uregulowaniem środków skutecznej ochrony tych podmiotów, których interesy w związku z transgranicznym przekształceniem spółki mogą być narażone (wierzycieli, wspólników mniejszościowych, pracowników).