Studia nad bogactwem i ubóstwem narodów na przełomie mileniów – wkład Darona Acemoglu i Jamesa A. Robinsona

Na przełomie drugiego i trzeciego milenium ukazało się wiele nowych inspirujących prac, które podejmowały temat przyczyn bogactwa i ubóstwa na świecie. Wśród autorów znajdowali się zarówno wybitni historycy gospodarczy, jak i ekonomiści wykorzystujący analizę instytucjonalną. Celem artykułu jest przybliżenie najważniejszych prac opublikowanych w ostatnich latach podejmujących problem dysproporcji dochodowych na świecie i poszukujących przyczyn tego zjawiska. W przeglądzie uwzględniono ważniejsze pozycje z zakresu historii gospodarczej. Szczególne miejsce zostawiono na omówienie najnowszego dzieła Darona Acemoglu i Jamesa A. Robinsona „Why Nations Fail. The Origins of Power, Prosperity and Poverty” [Dlaczego narody upadają. Geneza potęgi, dostatku i ubóstwa], w którym autorzy, korzystając z dziesiątków przykładów historycznych, również starają się wyjaśnić, skąd biorą się różnice między bogatymi a biednymi krajami. Praca Acemoglu i Robinsona jest instytucjonalną interpretacją historii i próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób historia kształtuje instytucjonalne ścieżki rozwoju narodów. Historia nie jest według nich przeznaczeniem, nie determinują jej też czynniki geograficzne, kultura, przypadek, a nawet ignorancja rządzących, ale determinują ją instytucje. Obok przybliżenia podstaw teoretycznych, które wykorzystują instytucjonaliści, w artykule znajdują się komentarze autorskie, wspomagane przykładami zachowań instytucji również na gruncie polskim.