Zakres zastosowania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego do regulacji prawnorolnych w Kodeksie cywilnym

Rozważania dotyczą stosowania przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego do regulacji prawnorolnych zawartych w Kodeksie cywilnym. Obejmują dziedziczenie gospodarstw rolnych, w tym dział spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne, zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego (zarówno w drodze umowy, jak i orzeczenia sądowego) oraz podział majątku wspólnego małżonków, z uwzględnieniem regulacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Założeniem ustawodawcy było zapewnienie ochrony ziemi rolniczej także w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi, przewidzianej w przepisach Kodeksu cywilnego. Wątpliwości interpretacyjne budzi jednak brak tożsamości znaczeniowej zwrotów użytych w obu aktach prawnych, co prowadzi do modyfikacji kodeksowych instytucji. Nie do przyjęcia jest to, że mocą przepisów ustaw szczególnych zmianie ulegają kodeksowe instytucje prawnorolne stanowiące gwarancję własności rolniczej. Taki sposób „nowelizowania” Kodeksu cywilnego prowadzi do niespójności i dysfunkcjonalności sytemu prawnego.