Dlaczego inteligent nie chce być homo politicus? Melancholia jako kategoria interpretująca prozę rozrachunków inteligenckich (1946-1948)

Tematem artykułu jest proza rozrachunków inteligenckich, powstająca w latach 1946-1948. Powojenna krytyka literacka zarzucała bohaterom – inteligentom bierność, egocentryzm i rezerwę wobec współczesnych przemian społeczno-politycznych. Dostrzegała w powieściach jedynie próbę określenia roli inteligencji w warunkach historycznego przełomu. Za pomocą melancholijnej perspektywy pokazałam nowy wymiar bierności omawianych inteligentów – udowodniłam, że zewnętrzna nieruchomość nie musi być tożsama z wewnętrzną stagnacją. Marazm bohaterów stał się koniecznym warunkiem ich intelektualnej i emocjonalnej aktywności, przejawiającej się w świadomym geście oporu przeciw zagrażającej jednostce, bezdusznej machinie Historii.