Czynnik obywatelski w sądownictwie II Rzeczypospolitej

Artykuł dotyczy uczestnictwa czynnika społecznego (obywatelskiego) w wymiarze sprawiedliwości (sądownictwie) II Rzeczypospolitej. Publikacja składa się z czterech części. W pierwszej z nich autor omówił udział obywateli w sądownictwie z perspektywy historycznej. Następna część dotyczy treści ustaw zasadniczych II Rzeczypospolitej, czyli Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r. oraz Ustawy Konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1935 r., ze względu na ich postanowienia związane z udziałem obywateli w wymiarze sprawiedliwości. W kolejnej części została omówiona realizacja postanowień Konstytucji z 1921 r., czyli okres przed unifikacją ustroju sądownictwa oraz po wejściu w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. W szczególności omówiono regulacje dotyczące sędziów: pokoju, handlowych, przysięgłych, honorowych. Ponadto zwrócono uwagę na ówczesną praktykę wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza w związku ze zniesieniem w 1938 r. sądów przysięgłych na obszarze dawnego zaboru austriackiego – Galicji, oraz udział czynnika społecznego w sądach szczególnych i instytucjach quasi-sądowych. W ostatniej części artykułu autor dokonał podsumowania swoich rozważań. W szczególności zwrócił on uwagę na stosunek władzy państwowej do czynnika obywatelskiego w sądownictwie polskim, w porównaniu z okresem po drugiej wojnie światowej oraz ze współczesnymi rozwiązaniami ustrojowymi.