Społeczności wołoskie pogranicza Chorwacji, Dalmacji i Bośni w perspektywie francuskiej

Triplex Confinium to termin odnoszący się do obszaru historycznego pogranicza Imperium Osmańskiego, Wenecji i Monarchii Habsburgów, które istniało do początku XV w. aż do końca XVIII w. Zdecydowana większość związanych z osadnictwem wojskowym na terenie Triplex Confinium, jak również kwestie migracji wołoskich na tym obszarze została już gruntownie przebadana e przez historyków. Niniejszy artykuł zestawia te ustalenia z mniej znanymi źródłami wytworzonymi przez administrację francuską w latach 1806–1813, gdy najpierw Dalmacja, później również Chorwacja Wojskowa stanowiły część imperium napoleońskiego. Obserwacje francuskich oficerów i urzędników stanowią niezwykle wartościowe świadectwo różnych dróg ewolucji społeczności wołoskich w tym regionie. Świadectwa te potwierdzają, że ludność wołoska z dalmatyńskiego interioru (zwani Morlakami) jeszcze na początku XIX stulecia zachowali charakterystyczną strukturę społeczną (podział na katuny), a także zajmowali się przede wszystkim pasterstwem transhumancyjnym. Z kolei struktury społeczne ludności Chorwacji Wojskowej nie miały w tym okresie już wiele wspólnego z organizacją wołoskiego katunu, bo ta została zastąpiona przez hierarchię wojskową. Zmiany nastąpiły również pod względem gospodarczym, przez odejście od gospodarki pasterskiej na rzecz rolnictwa.