Pietas and impietas as the characteristics of “good” and “bad” citizens and politicians in Rome during the decline of the Republic

 The article discusses the use of religious elements (the contrast between the concepts of pietas vs. impietas) in the characterisation of Roman politicians and citizens during the declining years of the Republic. Pietas symbolised people possessing virtues of divine character, which, consequently, ensured their exceptional position. Accusations of impietas covered a number of cases of violation of religious regulations: inter alia, negligence of rites or sacrifices (neglegentia), profanation of worship or a sacred place, encroaching on or destruction of temples (templa, aedes, fana, sacella), places (e.g. groves – luci) or objects (e.g. altars – arae, statues – simulacra) recognised as holy, as well as tombs (violatio), sacrilegium (sacrilege), violation of the principles of divinatio (contra auspicia), as well as waging a war contrary to religious principles (bellum impium).Abstrakt: Artykuł poświęcony jest wykorzystaniu elementów religijnych (zestawienia pojęć: „pietas” - „impietas”) w charakterystyce rzymskich polityków i obywateli epoki schyłku Republiki. Pietas symbolizowała ludzi, którzy skupiali w sobie te cnoty, które miały boski charakter i w związku z tym zapewniały im wyjątkową pozycję. Oskarżenia o impietas obejmowały szereg przypadków naruszenia przepisów religijnych: m.in. zaniedbanie rytuałów bądź ofiar (neglegentia), znieważenie kultu bądź miejsca świętego, naruszenie, bądź zniszczenie: świątyń (templa, aedes, fana, sacella), miejsc (np.gajów – luci) lub rzeczy (np. ołtarze – arae, posągi – simulacra)  uznanych za święte, a także grobów (violatio), „sacrilegium” (świętokradztwo), naruszenie zasad „divinatio” ( contra auspicia), a także prowadzenia niezgodnej z zasadami religijnymi wojny (bellum impium).