Les problèmes de symbolisation chez l’enfant deficient mental: Approche conceptuelle et etude clinique

Το άρθρο αυτό εκπονήθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας του Εργαστηρίου Ειδικής και Θεραπευτικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννί- νων (ΕΡ.Ε.Θ.Α.) με το Εργαστήριο Ψυχοπαθολογίας της Ταυτότητας, της Σκέψης και των Διαδικασιών της Υγείας (Laboratoire de psychopathologie de Γ Identité, de la Pensée et des Processus de santé) του Πανεπιστημίου Paris X, του οποίου προΐσταται ο καθηγητής B. Gibello. Ειδικότερα, σε μια πρώτη φάση επιχειρείται μια διεπιστημονική συνάρθρωση των θεωρητικών και κλινικών δεδομένων - πορισμάτων (της γνωστικής, κλινικής και πειραματικής ψυχολογίας), τα οποία αφορούν σε συγκεκριμένες διαταραχές της νοημοσύνης, όπως οι εξελικτικές και γνωστικές δυσαρμονίες, οι ψυχώσεις και η νοητική σύγχυση. Υποστηρίζουμε ότι η δομή της σκέψης συναρθρώνεται από: (ΐ) το περιεχόμενο της σκέψης (contenu de pensée) και (ii) το περιέχον της σκέψης (contenant de pensée). Τα περιέχοντα της σκέψης είναι στενά συνδεδεμένα με τους γνωστικούς μηχανισμούς μάθησης, γι’ αυτό η δυσλειτουργία τους επιφέρει έναν ορισμένο αριθμό μαθησιακών δυσκολιών. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κατηγορίες περιεχόντων της σκέψης, οι οποίες βρίσκονται σε στενή αλληλεπίδραση: (ί) τα φαντασιωτικά περιεχόμενα της σκέψης (contenants de pensée fantasmatiques), (ii) τα γνωστικά περιέχοντα της σκέψης (contenants de pensée cognitifs), (iii) τα ναρκισσιστικά περιέχοντα της σκέψης (contenants de pensée narcissiques). H δυσλειτουργία ενός περιέχοντος της σκέψης στο παιδί των πρώτων σχολικών χρόνων επιφέρει μια σειρά μαθησιακών δυσκολιών. Πιο συγκεκριμένα, η δυσλειτουργία των γνωστικών περιεχόντων της σκέψης προκαλεί σε μεγάλο βαθμό, δυσκολίες σε ειδικούς» γνωστικούς τομείς, η κανονική εξέλιξη και λειτουργία των οποίων αποτελούν προαπαιτούμενα για (ΐ) την έμεση εισαγωγή - μύηση στα γραπτά σύμβολα στο νηπιαγωγείο και την άμεση εισαγωγή, κατάκτηση και πρόσ κτηση της γραφής και ανάγνωσης στο δημοτικό σχολείο, και (il) την κα- τάκτηση και πρόσκτηση των λογικομαθηματικών εννοιών στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο. Σημειώνουμε ότι η θεωρία του περιέχοντος και του περιεχομένου της σκέψης είναι απόρροια της κλινικής παρατήρησης παιδιών και εφήβων με μαθησιακές διαταραχές. Συνακόλουθα, η παραπάνω θεωρία μπορεί να συμ- βάλει στη δόμηση ενός θεσμικού πλαισίου εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης των παιδιών με γνωστικές διαταραχές. Σε μια δεύτερη φάση, επιχειρείται μια ψυχοπαθολογική, δυναμική και δομική προσέγγιση των προβλημάτων συμβολοποίησης και πνευματι- κοποίησης των παιδιών με νοητική υστέρηση (déficients mentaux). Τα αποτελέσματα των προβολικών και ψυχομετρικών δοκιμασιών αναδεικνύ- ουν μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη των διαδικασιών αφαίρεσης και κατηγοροποίησης, όπως, επίσης, και αντικειμενικές ενδείξεις ενός φτωχού σχεσιοδυναμικού πεδίου.