Μάξιμος Μαργούνιος

Η παρούσα εργασία σκοπό έχει να αναδείξει το μεγαλείο του επισκόπου Κυθήρων Μάξιμου Μαργούνιου, την πολυσχιδή προσωπικότητά του και να διερευνήσει τις επιδράσεις που άσκησε το έργο του στον χριστιανικό κόσμο. Μέσα από τη διερευνητική προσέγγιση προσπαθούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα ποιος ήταν τελικά ο επίσκοπος Κυθήρων Μάξιμος Μαργούνιος. Εξετάζουμε τα μέχρι σήμερα ερευνητικά δεδομένα και προχωρούμε σε μία ολιστική θεώρηση της ζωής, της δράσης και του συγγραφικού του έργου, μέσα από την ενδυνάμωση των επιχειρημάτων με τη χρήση πρωτογενών πηγών, αλλά και της τεκμηριωμένης απόρριψης δευτερογενών πηγών, όπου χρειάζεται, και απόδοσης της αλήθειας των γεγονότων. Επιπλέον, η αξιοποίηση των κατακερματισμένων γνώσεων αντιμετωπίζεται κριτικά και συνθετικά, μέσα από την αντιπαραβολική μελέτη των χειρόγραφων και έντυπων κωδίκων προκειμένου να αναδείξουμε την ιστορική αλήθεια. Στο πρώτο μέρος εξετάζοντας τον βίο του Μάξιμου Μαργούνιου αναλύουμε αποκαλυπτικές προσωπικές καταστάσεις, ανασυνθέτοντας τη ζωή του. Επισημαίνοντας το κενό, τις παραλείψεις, αλλά και τις ανακρίβειες στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία και ιεραρχώντας τις προτεραιότητές μας, παρουσιάζουμε τις κύριες περιόδους της πολυτάραχης ζωής του από τη γέννησή του στην Κρήτη μέχρι και το θάνατό του στη Βενετία. Στο δεύτερο μέρος που σχετίζεται με τη δράση του Μάξιμου Μαργούνιου παρουσιάζουμε την απόπειρα του Μαργούνιου για γεφύρωση των διαφορών Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού. Χωρίς να εμβαθύνουμε στις θεολογικές θέσεις του για σύγκλιση των αντιθέσεων, περιδιαβαίνουμε τον στοχασμό του παρουσιάζοντας την παρακαταθήκη του Μαργούνιου. Ένα μεγάλο μέρος του δεύτερου μέρους αναλώνεται στη θεολογική του έριδα με τον αρχιεπίσκοπο Φιλαδελφείας Γαβριήλ Σεβήρο. Αναδεικνύουμε τη δραστηριοποίησή του και την εν γένει προσφορά του στην παιδεία της περιόδου, τις διαχρονικές του σχέσεις με το Σιναϊτικό μετόχι της Αγίας Αικατερίνης στον Χάνδακα της Κρήτης, αλλά και τις σχέσεις του με ηγετικές μορφές της Μεταρρύθμισης. Εξίσου σημαντική παραμένει στις μέρες μας η ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης παρουσίασης της εργογραφίας του Μάξιμου Μαργούνιου. Γι’ αυτό και στο τρίτο μέρος παρουσιάζουμε το σύνολο της συγγραφικής του δραστηριότητας, που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα έργων, τα οποία αφορούν όχι μόνο τα θεολογικού προσανατολισμού πονήματά του, αλλά και τα σχετιζόμενα με τα φιλοσοφικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντά του. Εξετάζουμε την έστω και περιορισμένη στροφή του προς τη δημώδη γλώσσα, ενώ προβαίνουμε και σε κριτική αποτίμηση της ποιητικής του παραγωγής. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η για πρώτη φορά παρουσίαση της χειρόγραφης παράδοσης των επιστολών του Μάξιμου Μαργούνιου, η οποία περιλαμβάνει 60 εγγραφές σε διάφορα χειρόγραφα, καθώς και μία αρχική καταλόγιση 25 χειρόγραφων και έντυπων κωδίκων που ενσωματώνουν επιγράμματα του Μάξιμου Μαργούνιου. Η διατριβή μας τελειώνει με την παρουσίαση των ερευνητικών πορισμάτων γύρω από το βίο, τη δράση και το ευρύτερο έργο του Μαργούνιου, αναδεικνύοντας μία ελλιπή ή και διαστρεβλωμένη κατά καιρούς μελέτη της πολύπλευρης και πολυσχιδούς αυτής προσωπικότητας.