Μελέτη και ανάπτυξη ηλεκτρονικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας για την εγγύηση της αυθεντικότητας ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων

Η παρούσα διατριβή ερευνά την αξιοποίηση των ηλεκτρονικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας ως εργαλείου διασφάλισης και εγγύησης της αυθεντικότητας των ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων. Συγκεκριμένα αναζητά τις θεωρητικές και πρακτικές καθοριστικές παραμέτρους για τη μελέτη, το σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων ιχνηλασιμότητας για την εγγύηση της αυθεντικότητας γαλακτοκομικών προϊόντων. Αντλεί εμπειρικά δεδομένα από τον γαλακτοκομικό τομέα της Ελλάδας, αναζητά και αξιοποιεί κατάλληλες στατιστικές μεθόδους προκειμένου να αποτυπωθεί η δυναμική της μεταξύ των κτηνοτρόφων και αγοραστών/μεταποιητών γάλακτος σχέσης και το κατά πόσο υπάρχουν οι προϋποθέσεις εγκατάστασης και λειτουργίας ηλεκτρονικού συστήματος ιχνηλασιμότητας ως εργαλείου συντονισμού και συνεργασίας προκειμένου να δημιουργηθεί μία ολοκληρωμένη αειφόρο αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης γαλακτοκομικών προϊόντων προστιθέμενης αξίας την οποία προσφέρουν τα χαρακτηριστικά αξιοπιστίας των προϊόντων όπως οι γεωγραφικές ενδείξεις, ο ισχυρισμός αυθεντικότητας κτλ. Η ερευνητική προσέγγιση είναι διεπιστημονική και περιλαμβάνει μικτή μεθοδολογία ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας. Στο πλαίσιο της ποιοτικής έρευνας, αποτυπώνεται η μη επάρκεια των αναλυτικών τεχνικών για τον προσδιορισμό της αυθεντικότητας γαλακτοκομικών προϊόντων και παράλληλα, αναφορικά με το σχεδιασμό, την εφαρμογή και τη διαχείριση συστημάτων ιχνηλασιμότητας τροφίμων κατά μήκος μιας παραγωγικής αλυσίδας, μελετώνται και προσδιορίζονται: (α) οι παράμετροι που σχετίζονται με την υποστηρικτική επιστήμη και τεχνολογία και τα δομικά στοιχεία των συστημάτων ιχνηλασιμότητας, (β) η κοινωνικο-πολιτική διάσταση των ηλεκτρονικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας τροφίμων, καθώς και (γ) η σχέση τους με τη διαφάνεια, την καινοτομία και την αειφορία μιας αγρο-διατροφικής αλυσίδας. Η ποσοτική εμπειρική έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου για τη συλλογή δεδομένων και την κατάλληλη στατιστική ανάλυση «Μερικών Ελαχίστων Τετραγώνων» (Partial Least Squares-SEM / PLS-SEM) διερευνά τους παράγοντες που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά των παραγωγών και αγοραστών/μεταποιητών γάλακτος ως προς την εγκατάσταση και λειτουργία ηλεκτρονικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας. Αυτό έγινε μέσα από την ανάπτυξη και δοκιμή θεωρητικού μοντέλου πρόβλεψης συνδυάζοντας το ΤΑΜ2 (Technology Acceptance Model) μοντέλο αποδοχής τεχνολογίας και το μοντέλο TPB (Theory of Planned Behavior). Επιπλέον, η ποσοτική έρευνα, βάσει περαιτέρω ανάλυσης των συλλεχθέντων από τα ερωτηματολόγια ποσοτικών δεδομένων, αναδεικνύει ότι οι συνθήκες βιωσιμότητας δεν είναι ικανοποιητικές στον ελληνικό γαλακτοκομικό τομέα ώστε να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά τα ηλεκτρονικά συστήματα ιχνηλασιμότητας ως εργαλείο συντονισμού και συνεργασίας μιας ολοκληρωμένης αλυσίδας παραγωγής και διακίνησης γαλακτοκομικών προϊόντων προστιθέμενης αξίας, όπως είναι η ‘αυθεντικότητα’ ή μια συγκεκριμένη ‘γεωγραφική ένδειξη’. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας προσφέρουν μία ολιστική προσέγγιση για τον τρόπο που τα ηλεκτρονικά συστήματα ιχνηλασιμότητας μπορούν να επιτελέσουν το ρόλο του εγγυητή της αυθεντικότητας ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων. Ο ανθρώπινος και όχι ο τεχνολογικός ή οικονομικός παράγοντας είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που δε θα πρέπει να παραλείπεται στις πολιτικές στήριξης του τομέα. Βιώσιμες σχέσεις μεταξύ των βασικών δρώντων του τομέα, οι οποίες θα χαρακτηρίζονται από υψηλή εμπιστοσύνη, δέσμευση και ικανοποίηση, θα δημιουργήσουν εκείνο το συνεργατικό περιβάλλον συνεννόησης και συντονισμού της στρατηγικής αειφορικής ανάπτυξης που θα διαμορφώσει και τις κατάλληλες αντιλήψεις τους για το κόστος, τους αναγκαίους πόρους και την ευκολία χρήσης των ηλεκτρονικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας και τελικά θα επηρεάσει τη συμπεριφορά τους ώστε να τα εγκαταστήσουν και να τα λειτουργήσουν προκειμένου να προσθέσουν αξία στα προϊόντα τους.