Νέες μορφές αστικού χώρου και οι αναπαραστάσεις τους ως δείγματα κοινωνικού μετασχηματισμού

H παρούσα επιστημονική εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο καταγράφει την εξέλιξη των νέων μορφών αστικού χώρου εστιάζοντας στο παράδειγμα του Αγρινίου, μιας νεοελληνικής πόλης, που αναπτύχθηκε κατά τον 20 αιώνα. Την εξέλιξη των χώρων συνδέει άμεσα με τις ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που οδήγησαν στη ραγδαία αστικοποίηση και επέκταση της πόλης. Η συσχέτιση τους ξεκινάει χρονικά στις αρχές του 20ου αιώνα, περιλαμβάνει τις περίοδους του Μεσοπολέμου, της Κατοχής, του Εμφυλίου και ολοκληρώνεται τη μεταπολεμική περίοδο το έτος 1974. Στα παραπάνω χρονικά πλαίσια η παρούσα έρευνα εστιάζει ενδελεχώς σε δημόσιους χώρους όπως πλατείες, γήπεδα, μαρτυρικούς τόπους, δημοτική αγορά, Πάρκα, εκκλησίες, νεκροταφεία συγκοινωνιακούς κόμβους κ.ά. Συγκεκριμένα εξετάζονται οι συνθήκες δημιουργίας, η χρήση τους, η εξέλιξή τους, η λειτουργική ένταξή τους στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι της πόλης και παράλληλα η νοηματοδότησή τους με διάφορες οπτικές (π.χ. παρουσία μνημείων, ονοματοδοσία). Στόχος των ανωτέρω προσεγγίσεων είναι η αποτύπωση του μετασχηματισμού τους και η χρήση τους ανάλογα με τις εκάστοτε κυρίαρχες κοινωνικές, ιδεολογικές και οικονομικές τάσεις που καταγράφονται στην πόλη και που επέβαλλε η δημόσια-θεσμική μνήμη. Το δεύτερο μέρος επιχειρεί να καταγράψει την υποσυνείδητη λειτουργία του χώρου όχι από την πλευρά της κυρίαρχης θεσμικής μνήμης αλλά μέσω των αναπαραστάσεών τους. Επιλέγεται η λογοτεχνία διότι η πόλη του Αγρίνιου δεν έχει αξιόλογες αναφορές σε άλλες μορφές τέχνης όπως η ζωγραφική ή ο κινηματογράφος. Η αποτύπωση των χώρων επιχειρείται να δοθεί σε τέσσερις θεματικές αφηγήσεων. Η πρώτη εξετάζει τις λογοτεχνικές αναφορές για την «περίκεντρη» αγροτική πόλη του καπνού με τις διαδοχικές διαβάσεις και διαδρομές. Η δεύτερη εξετάζει το Αγρίνιο ως ταραγμένη πόλη στα χρόνια του πολέμου, τις εξόδους διαφυγής και ,κυρίως, τη λογοτεχνική αναπαράσταση των τόπων μαρτυρίου. Η τρίτη θεματική επιχειρεί να προσεγγίσει την πόλη μέσω των αναμνήσεων απλών ανθρώπων και αφού τις συγκολλήσει, να δημιουργήσει ένα ενιαίο λογοτεχνικό μνημονικό παζλ ,καταγράφοντας με τον τρόπο αυτό τις υποσυνείδητες εμπειρίες της. Η έρευνα κλείνει με την τέταρτη θεματική η οποία παραθέτει τις λογοτεχνικές εκείνες εστιάσεις που επικεντρώνουν περισσότερο στην υλικοαισθητική περιγραφή των χώρων.