Τα Ρωμαϊκά του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου

Θέμα της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η κριτική έκδοση των Ῥωμαϊκῶν, ενός ανέκδοτου ιστορικού κειμένου του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, του αποκαλούμενου «ἐξ ἀπορρήτων» (1641-1709). Για τον καταρτισμό του κειμένου λήφθηκαν υπ’ όψιν τα μέχρι πρότινος γνωστά τρία χειρόγραφα (Ρουμανικής Ακαδημίας 700, Μουσείου Μπενάκη 156 και Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος ΜΠΤ 7), τα οποία περιέχουν τα πρώτο και το τρίτο τμήμα της ρωμαϊκής αυτής ιστορίας, καθώς και το χειρόγραφο της Ρουμανικής Ακαδημίας 1194, το οποίο περιέχει το ενδιάμεσο –αγνώστου μέχρι και τις ημέρες μας τύχης– δεύτερο τμήμα. Το χειρόγραφο αυτό, το οποίο δεν έτυχε της κατάλληλης προσοχής από τους μελετητές –παρά το γεγονός πως ήταν καταλογογραφημένο ήδη από το 2004 στον τρίτο τόμο των χειρογράφων της Ακαδημίας–, εντοπίστηκε εσχάτως (Ιούνιος 2019) από τον γράφοντα. Του κειμένου προτάσσεται μία εκτενής εισαγωγική μελέτη, η οποία επιχειρεί να καλύψει ζητήματα που αφορούν στη ζωή αλλά και το έργο του συγγραφέα. Ειδικότερα, περιλαμβάνονται σε αυτήν α) τα εργοβιογραφικά του συγγραφέα, συμπληρώνοντας τα όποια κενά συναντούμε στη σχετική βιβλιογραφία ή διορθώνοντας τα λάθη τα οποία διατυπώθηκαν κατά καιρούς από διάφορους μελετητές. Επίσης, β) σχολιάζεται η δομή τόσο της ευρύτερης ιστορικής σύνθεσης στην οποία εντάσσονταν τα Ῥωμαϊκά (πρόκειται για το έργο Ἐπιτομαὶ παντοδαπῆς ἱστορίας), καθώς και του ίδιου του έργου, όπως επίσης και τα χαρακτηριστικά εκείνα γνωρίσματα που καθορίζουν την ταυτότητά του. Τμήμα, όμως, της εισαγωγής αποτελεί γ) και μια απόπειρα αναζήτησης των πηγών της συγκεκριμένης ιστορικής μελέτης του Μαυροκορδάτου, τόσο αυτών που αποκαλύπτονται από τον ίδιο όσο και των λανθανουσών, καθώς επίσης και ο τρόπος πραγμάτευσής τους από τον ιστορικό. Μελετάται, επίσης, δ) η φυσιογνωμία του έργου, με την εξέταση διαφόρων πλευρών του, όπως, για παράδειγμα, του ζητήματος της πολιτικής ή της γλώσσας. Η εισαγωγή ολοκληρώνεται ε) με την περιγραφή των χειρογράφων τα οποία διασώζουν το κείμενο και χρησιμοποιήθηκαν κατά τον καταρτισμό της έκδοσης. Στο τελευταίο αυτό κεφάλαιο κατατίθενται και τα στοιχεία εκείνα που αποδεικνύουν την πατρότητα του εσχάτως ευρεθέντος χειρογράφου, ζήτημα ιδιαιτέρως σημαντικό, αν λάβουμε υπ’ όψιν το γεγονός πως το εν λόγω χειρόγραφο είναι ακέφαλο, με αποτέλεσμα να μην δηλώνεται ρητά πουθενά ποιος υπήρξε ο συγγραφέας του κειμένου που αυτό διασώζει. Το κείμενο, τέλος, συνοδεύεται από εκτενές γλωσσάρι, στο οποίο περιλαμβάνονται δύσκολες και ασυνήθιστες λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας που συναντούμε στο κείμενο. Στο παράρτημα –τμήμα ύστατο της έκδοσης– καταγράφονται όλες οι παροιμιακού χαρακτήρα φράσεις οι οποίες διανθίζουν την ιστορική αφήγηση.