Κείμενα και λόγοι για τα αρχαία ελληνικά στην εκπαίδευση

Οι λόγοι (discourses) για την αρχαιότητα δεν παρουσιάζονται ενιαίοι, αλλά εξαρτώνται από το πώς προσδιορίζεται η εθνική, αλλά και η κοινωνική ταυτότητα. Κομβικό σημείο των σχετικών λόγων είναι η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, οι συναρθρώσεις της οποίας συγκροτούν ανταγωνιστικές μεταξύ τους αλήθειες που επιδιώκουν την ηγεμονία. Η μεταπολίτευση είναι η περίοδος κατά την οποία οι παραπάνω «αλήθειες» βρίσκουν πολιτική έκφραση και αποτυπώνονται σε θεσμικά γραπτά και προφορικά κείμενα που συνδέονται με την εκπαιδευτική πολιτική. Η έρευνα και η θεματική ανάλυση αντιπροσωπευτικών θεσμικών κειμένων αποκαλύπτει την κυρίαρχη, αλλά και τις εναλλακτικές «αλήθειες» που συγκροτούνται γύρω από το θέμα μέσα από την ανίχνευση μοτίβων νοήματος που συνδέονται με κομβικά σημεία. Ο εντοπισμός μοτίβων δεν οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι λόγοι παραμένουν σταθεροί. Αντίθετα, οι αλλαγές του πλαισίου οδηγούν σε μετατοπίσεις από τα μοτίβα ή και σε αναδιπλώσεις που αναδεικνύουν τη ρευστότητα των λόγων και των ταυτοτήτων. Οι μεταβολές αυτές στην περίπτωση των συναρθρώσεων για την αρχαιότητα είναι εντονότερες σε συγκεκριμένες χρονικές τομές. Δύο είναι τα κυρίαρχα ανταγωνιστικά πεδία εντός του οποίου εκφέρονται οι λόγοι για την αρχαιότητα: το πεδίο της παράδοσης και το πεδίο της δυναμικής ανάπτυξης και της προόδου. Ο προσδιορισμός για μεγάλο χρονικό διάστημα του έθνους σε σχέση με το αρχαίο παρελθόν έχει ως αποτέλεσμα την κυριαρχία του λόγου της παράδοσης ακόμα και όταν οι συγκυρίες ευνοούν την έκφραση προοδευτικών λόγων. Η μεγαλύτερη ρευστότητα άλλωστε των προοδευτικών συναρθρώσεων εμποδίζει την καθήλωσή τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι λόγοι για την αρχαιότητα επηρεάζουν τις συναρθρώσεις για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών η κυρίαρχη ταυτότητα του οποίου συγκροτείται από τον λόγο της παράδοσης. Οι μεταβολές προς την κατεύθυνση πιο ολιστικών προσεγγίσεων δεν τίθενται στο κέντρο της διαπραγμάτευσης, αφού το μάθημα προσδιορίζεται ως ιδιαίτερης αξίας αυτοτελώς. Οι πιέσεις από τα άλλα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος και από την ανάγκη εναρμόνισης με την ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική βιώνονται ως απειλές για την επαγγελματική ταυτότητα των φιλολόγων και οδηγούν σε αναδιπλώσεις.