Επιδημιολογική διερεύνηση της παρουσίας των αδενοϊών, εντεροϊών, ιού της ηπατίτιδας Α και νοροϊών στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Οι εντερικοί ιοί είναι η πιο συχνή αιτία γαστρεντερίτιδας στις ανεπτυγμένες χώρες. Οι ιοί αυτοί αποβάλλονται από τον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των περιττωμάτων σε μεγάλους αριθμούς, τόσο από ασυμπτωματικούς φορείς, όσο και από νοσούντες, ενώ δύνανται να προκαλούν επιδημίες ασθενειών, όπως η γαστρεντερίτιδα και η ηπατίτιδα Α. Οι τροφιμογενείς και οι υδατογενείς λοιμώξεις είναι σημαντικές, αφού σχετίζονται με επιδημίες που εμπεριέχουν τεράστιο αριθμό ατόμων και μεγάλη γεωγραφική διασπορά. Οι κλασσικές μέθοδοι για την ανίχνευση των εντερικών ιών, εμπεριέχουν καλλιέργειες κυττάρων οι οποίες όμως είναι χρονοβόρες και χρηματοβόρες. Επιπροσθέτως, οι καλλιεργητικές αυτές μέθοδοι, δε μπορούν να μας βοηθήσουν επιδημιολογικά, λόγω της αδυναμίας τους στην επιτυχή ανίχνευση εντερικών ιών όπως είναι η ηπατίτιδα Α, οι αδενοϊοί και οι νοροϊοί. Για το λόγο αυτό, τις τελευταίες δεκαετίες εφαρμόζονται με επιτυχία στους ιούς αυτούς, οι μοριακές μέθοδοι. Οι εντεροϊοί σχετίζονται με υδατογενείς μη βακτηριακής προέλευσης επιδημίες γαστρεντερίτιδας και αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την δημόσια υγεία. Σημαντικός αριθμός ιολογικού φορτίου των εντεροϊών απομονώνεται από ανθρώπινα κόπρανα, από επεξεργασμένα και μη λύματα, καθώς και από μολυσμένα ύδατα. Η ηπατίτιδα Α είναι η πρώτη αιτία οξείας ηπατίτιδας στον κόσμο. Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο διαμέσου κοπρανώδούς επιμόλυνσης. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο, παρουσιάζονται 2 εκατομμύρια περιπτώσεις συμπτωματικών ατόμων. Στις αναπτυγμένες χώρες, το ποσοστό εμφάνισης είναι χαμηλό εν αντιθέσει με τις αναπτυσσόμενες, στις οποίες είναι ιδιαίτερα υψηλό. Οι αδενοϊοί εμφανίζονται σε περιβαλλοντικά δείγματα μολυσμένων υδάτινων οικοσυστημάτων και είναι επιβλαβείς για τον άνθρωπο. Είναι οι μόνοι DNA εντερικοί ιοί και η ιδιότητα αυτή τους κατατάσσει στους πιο ανθεκτικούς ιούς. Είναι σταθεροί στο περιβάλλον ακόμη και σε μη επεξεργασμένα λύματα και προβάλλουν αντίσταση σε διαδικασίες απολύμανσης, όπως η χλωρίωση και η χρήση υπεριώδους ακτινοβολίας. Οι νοροϊοί είναι ο πιο συχνός αιτιολογικός παράγοντας επιδημιών γαστρεντερίτιδας ανάμεσα σε ανήλικους και αποτελούν και αυτοί σημαντικότατο κίνδυνο για την δημόσια υγεία. Σε μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, εμφανίζουν ανθεκτικότητα τόσο στην πρωτοβάθμια, όσο και στην δευτεροβάθμια επεξεργασία, ενώ καταστρέφονται στην τριτοβάθμια. Ο κίνδυνος για την απομάκρυνση νοροϊών διαμέσου ημιτελώς επεξεργασμένου λύματος στο υδάτινο περιβάλλον, είναι υπαρκτός και σημαντικός για την δημόσια υγεία. Στην παρούσα εργασία ελέγχθηκαν εντερικοί ιοί στην είσοδο μονάδων βιολογικού καθαρισμού. Η περιοχή αφορούσε την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και ελήφθησαν 144 δείγματα στο χρονικό διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2004 και Νοεμβρίου 2006. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την ταυτοποίηση εντεροιών, αδενοιών, νοροιών και του ιού της ηπατίτιδας Α, ήταν η μοριακή τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR), με τη χρήση της αντίστροφης μεταγραφάσης για τους RNA ιούς. Στη συνέχεια, τα προϊόντα της PCR τυποποιήθηκαν και συγκρίθηκαν μεταξύ τους. Οι αδενοϊοί εντοπίστηκαν σε 86 δείγματα σε ποσοστό 59,7%. Η τυποποίηση των θετικών στελεχών ανέδειξε την παρουσία των οροτύπων 40 και 41. Οι εντεροϊοί ανιχνεύθηκαν σε 59 δείγματα σε ποσοστό 40,9% ενώ η τυποποίηση στην περίπτωσή τους, παρουσίασε ποικιλία στελεχών, όπως αυτά των coxcackie-ιού, polio-ιού και echo-ιού. Οι νοροϊοί ταυτοποιήθηκαν σε 25 δείγματα σε ποσοστό 17,3% για τα στελέχη GI και σε αριθμό 49 δειγμάτων σε ποσοστό 34% για τα στελέχη GII. Τέλος, η παρουσία του ιού της ηπατίτιδας Α, άγγιξε μηδενικά όρια αφού ανιχνεύθηκε σε 3 μόλις δείγματα. Οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων εμφανίζουν ικανότητα σημαντικής μείωσης του ποσοστού των βακτηριδίων εν αντιθέσει με το ποσοστό απαλλαγής πρωτοζώων και ιών. Βιβλιογραφικά, οι ιοί είναι πιο ανθεκτικοί από τα βακτήρια και ο κίνδυνος ύπαρξής τους στα υδάτινα οικοσυστήματα είναι υπαρκτός. Στην είσοδο των λυμάτων στους βιολογικούς καθαρισμούς, οι μελέτες που έχουν γίνει έχουν ανιχνεύσει πληθώρα εντερικών ιών. Για το λόγο αυτό, αποτελεί αναγκαιότητα η σωστή και αποδοτική επεξεργασία των λυμάτων αυτών.