Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την αξιολόγηση εκπαιδευτικών οργανισμών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Βασικός στόχος της παρούσας διατριβής αποτελεί η διερεύνηση αντιλήψεων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (διευθυντών και δασκάλων δημοτικών σχολείων) για την εφαρμογή μεθοδολογίας αξιολόγησης σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (δημόσια δημοτικά σχολεία), μέσα από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση και τη διερεύνηση των κριτηρίων ποιότητας του μοντέλου Malcolm Baldrige. Έτσι, μελετάται η ποιότητα των δημοτικών σχολείων και γίνεται μία πρόταση μεθόδου αξιολόγησης της σχολικής μονάδας για να βελτιωθούν οι εκπαιδευτικές της διαδικασίες και η λειτουργία της γενικότερα. Χαρακτηριστικό στοιχείο της σημερινής κοινωνίας αποτελεί η αξιολόγηση. Η διερεύνηση των διεθνών τάσεων, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δείχνει πως εφαρμόζεται η αξιολόγηση στα εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σχετίζεται όλο και περισσότερο με την ποιότητα στην εκπαίδευση.Χρησιμοποιήθηκε ως βασικό εργαλείο το ερωτηματολόγιο Malcolm Baldrige, που εφαρμόστηκε σε περιορισμένη μορφή (μόνο δάσκαλοι, διευθυντές). Η ολοκληρωμένη μορφή του μοντέλου Malcolm Baldrige είναι να εφαρμοστεί σε σχολικές μονάδες για αρκετό χρονικό διάστημα και να συμμετάσχουν όλες οι ομάδες που σχετίζονται με την εκπαιδευτική διαδικασία. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα, να προσαρμοστεί στα ελληνικά δεδομένα της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, να δοθούν οδηγίες συμπλήρωσης και να σημειωθούν σχόλια που αντιστοιχούν σε κάθε ποσοστό για καθέναν από τους εφτά παράγοντες του μοντέλου. Κάποιες ερωτήσεις παραγόντων αφαιρέθηκαν βάσει της Επιβεβαιωτικής Παραγοντικής Ανάλυσης, κατόπιν πιλοτικής εφαρμογής-προελέγχου που πραγματοποιήθηκε. Χρησιμοποιήθηκε πενταβάθμια κλίμακα τύπου Likert (1 η υψηλότερη τιμή, 5 η χαμηλότερη). Ακόμη, χρησιμοποιήθηκε η πολυκριτήρια μέθοδος ανάλυσης αποφάσεων PROMETHEE και μελετήθηκε ο τύπος των σχολικών μονάδων (αστικά, αγροτικά, νησιωτικά). Συγκεντρώθηκαν 264 ερωτηματολόγια δασκάλων-διευθυντών 20 δημοτικών σχολείων των νομών Λάρισας, Καρδίτσας, Χανίων, Αττικής, Πιερίας, Βοιωτίας, Εύβοιας, Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, οι οποίοι απάντησαν στις ερωτήσεις ανάλογα με την εμπειρία τους και πραγματοποιώντας αυτο-αξιολόγηση του σχολείου όπου εργάζονται. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα αποτελέσματα της έρευνας ως προς την αξιολόγηση των δημοτικών σχολείων και την κατεύθυνση προώθησης της ποιότητας στην εκπαίδευση, λόγω των συμπερασμάτων στα οποία οδήγησαν, κατόπιν συγκρίσεων των απόψεων διευθυντών-δασκάλων, μόνιμων δασκάλων-αναπληρωτών και των συγκρίσεων σχολικών μονάδων ανά περιοχή (αστικά, αγροτικά, νησιωτικά).Βάσει των τριών βασικών αρχών της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στην εκπαίδευση: 1)Εστίαση στις ανάγκες της κοινωνίας, 2)Διαρκής βελτίωση των εκπαιδευτικών διαδικασιών και υπηρεσιών, 3)Ενεργός συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού, το μοντέλο Malcolm Baldrige για να εφαρμοστεί ως μεθοδολογία αξιολόγησης (αυτο-αξιολόγησης) στα δημόσια δημοτικά σχολεία χρειάζεται τη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου πλαισίου στη σχολική μονάδα, που προτείνεται στην παρούσα έρευνα. Καταλήγουμε, ότι το μοντέλο Malcolm Baldrige είναι δύσκολο να εφαρμοστεί μα μπορεί να αποτελέσει πρόταση εφαρμογής για την αυτο-αξιολόγηση ελληνικών εκπαιδευτικών οργανισμών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για να γνωρίζουν τα σχολεία τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους. Το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί με ανάλογες προσαρμογές, ανάλογα, δηλαδή, με τα δεδομένα κάθε δημοτικού σχολείου. Άλλωστε, οποιοδήποτε σχέδιο εφαρμογής οποιουδήποτε μοντέλου ποιότητας σε εκπαιδευτικό πλαίσιο πρέπει να προσαρμόζεται στο ιδιαίτερο περιβάλλον του εκάστοτε συστήματος.