Διερεύνηση των εκτελεστικών λειτουργιών των ασθενών με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (HIV)

Η παρούσα διατριβή είχε ως στόχο τη νευροψυχολογική διερεύνηση των Εκτελεστικών Λειτουργιών (ΕΛ) ασθενών με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (Human Immunodeficiency Virus, HIV). Βασικά αντικείμενα μελέτης αποτέλεσαν η παραγοντική δομή των ΕΛ και η φύση των εκτελεστικών ελλειμμάτων των οροθετικών συμμετεχόντων. Επίσης, μελετήθηκε η ικανότητα των ΕΛ, να προβλέπουν την επίδοση των οροθετικών συμμετεχόντων σε μη εκτελεστικές γνωστικές δοκιμασίες, λαμβάνοντας υπόψη και την επίδραση της ταχύτητας επεξεργασίας πληροφοριών. Τέλος, εξετάστηκε ο βαθμός στον οποίο οι ΕΛ προβλέπουν την τήρηση της αντιρετροϊκής θεραπείας, καθώς και η σχέση μεταξύ της πρώιμης έναρξής της και της γνωστικής λειτουργίας των οροθετικών συμμετεχόντων. Μία ομάδα 105 οροθετικών ασθενών και 62 υγιείς συμμετέχοντες συμπλήρωσαν νευροψυχολογικές δοκιμασίες, οι οποίες χορηγούνται για την εκτίμηση των ΕΛ, της κινητικής λειτουργίας, της ταχύτητας επεξεργασίας πληροφοριών, της λεκτικής μνήμης, της οπτικοχωρικής αντίληψης, της κατονομασίας εικόνων και της γενικής γνωστικής λειτουργίας. Επίσης, εκτιμήθηκε μέσω αυτο-αναφορών ο βαθμός στον οποίο οι οροθετικοί συμμετέχοντες τηρούν την αντιρετροϊκή τους θεραπεία. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν τρεις παράγοντες που συνδέονται με τις ΕΛ και,συγκεκριμένα, με την ενημέρωση, την αναστολή και την εναλλαγή. Σημαντικές διαφορές μεταξύ των ασθενών και των υγιών συμμετεχόντων παρατηρήθηκαν στον παράγοντα της ενημέρωσης. Επίσης, οι δύο ομάδες διέφεραν ως προς την επίδοσή τους σε δοκιμασίες ταχύτητας επεξεργασίας πληροφοριών, όπως και σε δοκιμασίες που εκτιμούν την ταχύτητα κινητικής απόκρισης, την οπτικοχωρική λειτουργία και τη λεκτική μνήμη. Η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών των οροθετικών συμμετεχόντων προέβλεψε σημαντικά την ικανότητα ενημέρωσης και εναλλαγής. Αφαιρώντας τη συγκεκριμένη επίδραση, η ενημέρωση βρέθηκε να προβλέπει τη μνήμη και την κατονομασία εικόνων, ενώ η εναλλαγή τη μνήμη και τη γενική γνωστική λειτουργία. Τα ποσοστά πρόβλεψης, όμως, μειώθηκαν σημαντικά, όταν αφαιρέθηκε η επίδραση της ταχύτητας. Η τήρηση της θεραπείας βρέθηκε να προβλέπεται από τις ΕΛ, πέρα και πάνω από τους δημογραφικούς παράγοντες, τον τύπο της αντιρετροϊκής θεραπείας, τις κινητικές και τις λοιπές γνωστικές λειτουργίες. Τέλος, η πρώιμη έναρξη της αντιρετροϊκής θεραπείας βρέθηκε να σχετίζεται θετικά με την επίδοση στις δοκιμασίες της Λεκτικής Ευχέρειας και των Σακκαδικών Κινήσεων. Η παραγοντική δομή των ΕΛ των οροθετικών ατόμων, όπως διαπιστώθηκε τουλάχιστον στο παρόν δείγμα, δε φαίνεται να παρουσιάζει μεταβολή που να μπορεί να αποδοθεί στην επίδραση της νόσου. Η ενημέρωση παρατηρήθηκε ότι επηρεάζεται επιλεκτικά, συγκριτικά με την αναστολή και την εναλλαγή. Επίσης, παρόλο που οι ΕΛ προέβλεψαν τις επιδόσεις των οροθετικών ασθενών σε δοκιμασίες που χορηγούνται για την εκτίμηση μη εκτελεστικών γνωστικών διεργασιών, η ικανότητα ταχείας επεξεργασίας πληροφοριών επηρέασε την παραπάνω σχέση. Τέλος, η επίδοση των οροθετικών ατόμων σε δοκιμασίες ΕΛ προέβλεψαν την τήρηση της αντιρετροϊκής θεραπείας, πέρα και πάνω από την επίδοσή τους σε μη εκτελεστικές δοκιμασίες και από τα δημογραφικά και κλινικά τους χαρακτηριστικά.