Το ιδίωμα των Δαρνακοχωρίων του νομού Σερρών

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη, η γλωσσολογική προσέγγιση και περιγραφή της γλωσσικής φυσιογνωμίας και ιδιαιτερότητας του ιδιώματος των Δαρνακοχωρίων του νομού Σερρών.Η γενικότερη προσέγγιση που υιοθετείται και ακολουθείται στο πλαίσιο της εργασίας για την περιγραφή και την επεξεργασία του ιδιωματικού γλωσσικού υλικού είναι η συγχρονική. Περισσότερες λεπτομέρειες για τη συγχρονική προσέγγιση και πιο συγκεκριμένα για το πώς αυτή εφαρμόζεται και εξειδικεύεται μεθοδολογικά κατά την εξέταση κάθε γλωσσικού επιπέδου (φωνολογία, μορφολογία κ.λπ.) παρέχονται στην αρχή των σχετικών κεφαλαίων. Tο διαθέσιμο γλωσσικό υλικό καλύπτει συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (1961-2014) και αποτελείται πρωτίστως από: α) μαγνητοφωνημένο προφορικό, καθημερινό λόγο από φυσικούς ομιλητές του ιδιώματος, μόνιμους κατοίκους των Δαρνακοχωρίων, για τη συλλογή του οποίου χρησιμοποιήθηκε η δειγματοληψία ευκολίας αλλά και β) μαγνητοφωνημένο και ψηφιακό υλικό (από ραδιοφωνική εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος και το «Σεντούκι των e-στοριών» αντίστοιχα). Επικουρικά, πρόσθετο υλικό αντλήθηκε και από γραπτές πηγές (π.χ. χειρόγραφα του Κέντρου Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, γλωσσάρια, δημοσιευμένα κείμενα μικρής έκτασης, άρθρα, διαδικτυακά δεδομένα).Έπειτα από το εισαγωγικό πρώτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται (Κεφάλαιο 2 Φωνητική) οι φθόγγοι (φωνήεντα, σύμφωνα, ημίφωνο) του ιδιώματος, δίνεται η φωνητική τους περιγραφή, οι δυνατότητες ομαδοποίησης και κατάταξης τους και εξετάζεται η συνδυαστικότητά τους (φωνηεντικοί συνδυασμοί, συμφωνικά συμπλέγματα) στα πλαίσια της δόμησης των σημαινόντων του συγκεκριμένου ιδιώματος.Ακολούθως, (Κεφάλαιο 3 Φωνολογία) επιχειρείται η φωνολογική ανάλυση του ιδιώματος (εξακρίβωση των φωνημάτων, φωνολογικός ορισμός αυτών βάσει των διακριτικών/διαφοροποιητικών τους χαρακτηριστικών) κατά την προσέγγιση του Martinet, παρουσιάζονται τα φωνολογικά φαινόμενα που το χαρακτηρίζουν (π.χ. στένωση, αποβολή υψηλών φωνηέντων κ.ά.) και εξετάζεται το θέμα του τονισμού.Το επόμενο κεφάλαιο (4 Μορφολογία) πραγματεύεται τη μορφολογία των γραμματικών κατηγοριών (μερών του λόγου π.χ. άρθρο, όνομα, επίθετο κ.λπ.) του ιδιώματος. Για τη συγχρονική εξέταση και τη συστηματική περιγραφή των μορφολογικών του δομών υιοθετήθηκε η προσέγγιση των Κλαίρη & Μπαμπινιώτη (2005) στο έργο τους Γραμματική της Νέας Ελληνικής.Στο ακόλουθο κεφάλαιο (5 Σύνταξη) γίνεται αφ’ ενός επιλεκτική αναφορά στον ρόλο του ρήματος στο πλαίσιο της πρότασης, καθώς και στη λειτουργία του υποκειμένου και του αντικειμένου και αφ’ ετέρου παρουσιάζονται οι συντακτικές ιδιαιτερότητες του ιδιώματος.Επίσης, επιχειρείται μια γενική και αδρομερής προσέγγιση του λεξιλογίου του ιδιώματος (Κεφάλαιο 6) και διατυπώνονται παρατηρήσεις σχετικά με αυτό.Τέλος, εκτίθενται τα συμπεράσματα (Κεφάλαιο 7) που προέκυψαν από την εξέταση του ιδιώματος, δηλαδή η ένταξή του στην ευρύτερη ομάδα των βορείων ιδιωμάτων της Νέας Ελληνικής και πιο συγκεκριμένα η συμπερίληψή στη βορειοανατολική υπο-ομάδα αυτών σύμφωνα με την πρόταση του Τζιτζιλή (2016: 446) για την ταξινόμηση των νεοελληνικών διαλέκτων με κριτήριο 24 βασικά χαρακτηριστικά.