Επίδραση των μουσώνων σε κλιματικά ακραία φαινόμενα της Ανατολικής Μεσογείου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού

Η διατριβή αυτή έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της επίδρασης του ΝΔ μουσώνα της Ινδίας (ISM) στα κλιματικά φαινόμενα που επικρατούν στην Ανατολική Μεσόγειο (EM) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, εστιάζοντας συγκεκριμένα στην επίδραση του ISM στα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της θερινής κυκλοφορίας της EM, τις καθοδικές κινήσεις και τους Ετησίες ανέμους. Η διερεύνηση της επίδρασης αυτής πραγματοποιήθηκε σε διαφορετικές χρονικές κλίμακες, την υπερετήσια και την ενδοεποχιακή, με τη βοήθεια πολυμεταβλητών στατιστικών μεθόδων (PCA-CCA). Από τη μελέτη των πεδίων κυκλοφορίας της κατώτερης ατμόσφαιρας κατά τη διάρκεια των ακραίων ISM ετών αναγνωρίστηκαν τα δύο κέντρα κυκλοφορίας που ευθύνονται για τη δημιουργία των ενισχυμένων βόρειων ανέμων πάνω από την περιοχή του Αιγαίου (Ετησίες). Τα κέντρα αυτά, το αντικυκλωνικό σύστημα πάνω από την Δυτική και Κεντρική Ευρώπη και ο αυλώνας υφέσεων του Περσικού Κόλπου, βρέθηκαν ότι ενισχύονται συγχρόνως με την ενίσχυση του ISM. Η μελέτη της δυνητικής θερμοκρασίας στην ανώτερη ατμόσφαιρα απεκάλυψε μία θέρμανση της τροπόσφαιρας πάνω από την περιοχή δράσης του αντικυκλώνα της Κεντρικής Ασίας, η οποία βρέθηκε να εξαπλώνεται προς τα δυτικά και να φτάνει μέχρι τη Μεσόγειο και τη Β. Αφρική. Παρατηρήθηκε ότι μέσω αυτού του μηχανισμού θέρμανσης της τροπόσφαιρας, η έντονη μουσωνική δραστηριότητα επιφέρει κλίση των ισεντροπικών επιφανειών στη διεύθυνση Ανατολή-Δύση στη ζώνη των γ.π. 30°-40°Β. Η κλίση αυτή των ισεντροπικών σε συνδυασμό με την κυρίαρχη υπόβαθρη δυτική ροή των μέσων πλατών στα δυτικά του ISM, επιφέρει την εμφάνιση έντονων καθοδικών κινήσεων από την EM. Όσον αφορά στη μελέτη της διασύνδεσης των δύο περιοχών σε υπερετήσια κλίμακα, βρέθηκε ότι ο ISM επηρεάζει την υπερετήσια μεταβλητότητα των Ετησιών, μέσω της επίδρασης που ασκεί στην ένταση του συστήματος χαμηλών πιέσεων του Πακιστάν-ΝΔ Ασίας. Επίσης, βρέθηκε ότι ο ISM συνδέεται με τη δημιουργία ενός ισημερινού κύματος Rossby, που ξεκινάει από τα βόρεια της Ινδίας και εκτείνεται στα δυτικά μέχρι και την Αμερικανική ήπειρο πάνω από τα τροπικά και υποτροπικά πλάτη. Το κύμα αυτό συνδέεται με την ανάπτυξη της θερμής δομής στην τροπόσφαιρα, πάνω από τις περιοχές όπου εκτείνεται, και κατ’ επέκταση με τις καθοδικές κινήσεις πάνω από την περιοχή της EM στην ανώτερη (200 hPa) και μέση τροπόσφαιρα (500 hPa). Η ενδοεποχιακή μελέτη της τηλεσύνδεσης των δύο περιοχών έδειξε ότι οι “ενεργές” φάσεις του μουσώνα συνδέονται με την ανάπτυξη των καθοδικών κινήσεων της μέσης και ανώτερης τροπόσφαιρας πάνω από την Αν. Μεσόγειο. Οι καθοδικές αυτές κινήσεις δεν εμφανίζονται στις περιοχές αυτές in-situ αλλά παρουσιάζουν μία μετακίνηση προς τα βορειοδυτικά, συγχρόνως με την διάδοση προς τα δυτικά του ισημερινού κύματος Rossby, που αποτελεί απόκριση στην πηγή διαβατικής θέρμανσης του μουσώνα. Από την άλλη αποδείχτηκε ότι η μουσωνική δραστηριότητα δεν συνδέεται με την υψηλής συχνότητας μεταβλητότητα των Ετησιών στην περιοχή του Αιγαίου. Αντιθέτως, βρέθηκε ότι η ενδοεποχιακή μεταβλητότητα των Ετησιών ελέγχεται κατά κύριο λόγο από τη δυναμική των μέσων πλατών.