Παραστάσεις βωμών στα αθηναϊκά αγγεία (600 - 450 π.Χ.)

Η παρούσα μελέτη ερευνά τις παραστάσεις βωμών στα αττικά αγγεία ανά περίοδο ώστε να εντοπισθούν οι διαφοροποιήσεις που υπάρχουν στην αττική αγγειογραφία και πως αυτές συνδέονται με τις αλλαγές οι οποίες συμβαίνουν στην πολιτική, στην κοινωνία και στην θρησκεία της Αθήνας κατά τη μετάβαση από την αρχαϊκή στην κλασική εποχή. Δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων η οποία περιλαμβάνει 1272 αγγεία. Αυτά κατατάχθηκαν σε τέταρτα του αιώνα από το 575 π.Χ. έως το 450 π.Χ. ώστε να ερευνηθεί καλύτερα η εξέλιξη των εικονογραφικών παραστάσεων στα αθηναϊκά αγγεία κατά την εν λόγω περίοδο. Για τα 1091 αγγεία, για τα οποία διαθέτουμε φωτογραφία ή σχέδιο, έγινε ανάλυση της παράστασης (αποδόμηση) όσον αφορά στα πρόσωπα και στα αντικείμενα τα οποία απεικονίζονται, είτε αυτά είναι σταθερά (αγάλματα, κίονες, δένδρα κ.ά) είτε κινητά (κανούν, μαχαίρι, ξίφος, λύρα, κ.α.) και διερευνήθηκε η σύνδεση των προσώπων με τα αντικείμενα. Το κεντρικό πρόσωπο της κάθε παράστασης εντάχθηκε σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες: θεοί, μυθολογικά πρόσωπα, θνητοί.Στο πρώτο κεφάλαιο της διατριβής υπάρχει μια σύντομη επισκόπηση της έρευνας για τις θυσίες ως παράγοντα της θρησκευτικής ζωής των αρχαίων Ελλήνων και της χρήσης των βωμών για την πραγματοποίηση αυτών των θυσιών. Στο ίδιο κεφάλαιο καταγράφονται εν συντομία οι εξελίξεις στη μελέτη της αττικής αγγειογραφίας, οι απόψεις για την ερμηνεία των παραστάσεων στα αγγεία και οι εξελίξεις στην πολιτική οργάνωση της αρχαίας Αθήνας από την αρχαϊκή στην κλασική εποχή.Στα κεφάλαια 2 έως 5 εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο συνδέεται με βωμό το κεντρικό πρόσωπο κάθε παράστασης, ομαδοποιημένα σε 4 κατηγορίες: Ολύμπιοι θεοί, άλλοι θεοί, μυθολογικά πρόσωπα, θνητοί. Για κάθε πρόσωπο οι παραστάσεις ομαδοποιούνται ανά περίοδο και σχήμα αγγείου και εξετάζονται ανάλογα με το θέμα τους. Οι παραστάσεις συνδέονται με τις αλλαγές που υπάρχουν στις θρησκευτικές και πολιτικές αντιλήψεις των Αθηναίων και καταβάλλεται προσπάθεια να συνδεθούν με τα έργα του αρχαίου ελληνικού θεάτρου.Στο Κεφάλαιο 6 αναλύονται τα σχήματα των βωμών στα αττικά αγγεία, με σκοπό να διερευνηθεί κατά πόσον οι αγγειογράφοι χρησιμοποιούν συγκεκριμένο σχήμα βωμού για συγκεκριμένη πράξη, δηλαδή θυσία ή άλλη λατρευτική τελετουργία. Στο έβδομο κεφάλαιο παρατίθενται τα συμπεράσματα στα οποία οδηγούμαστε μετά από αυτή τη συστηματική μελέτη των παραστάσεων βωμών.Ακολουθούν το Παράρτημα 1 με βιβλιογραφικές αναφορές για τους ζωγράφους των αττικών αγγείων και το Παράρτημα 2 με μια σύντομη επισκόπηση των κυριότερων όρων που χρησιμοποιούνται στα αρχαία Ελληνικά κείμενα για τις θυσίες. Η διατριβή συμπληρώνεται με έναν αναλυτικό κατάλογο των αγγεία στα οποία απεικονίζονται βωμοί από το 575 έως το 450 π.Χ. Για κάθε αγγείο παρατίθεται: 1) το μουσείο ή η συλλογή όπου φυλάσσεται, 2) το σχήμα του, 3) ο τόπος εύρεσης, 4) ο ζωγράφος ή ο αγγειοπλάστης στον οποίο αποδίδεται, 5) περιγραφή της διακόσμησης, 6) χρονολόγηση, 7) βιβλιογραφία, 8) φω-τογραφία ή σχέδιο του αγγείου.