Διερεύνηση του κόστους ποιότητας επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα με τεχνικές της πολυμεταβλητής ανάλυσης δεδομένων

H παρούσα διατριβή διερευνά το ρόλο που διαδραματίζει το Κόστος Ποιότητας, και συγκεκριμένα το μοντέλο PAF, στις επιχειρήσεις Τροφίμων και Ποτών στην Ελλάδα. Εξετάζεται η έκταση εφαρμογής της κοστολόγησης Ποιότητας σε σχέση με το μέγεθος των επιχειρήσεων, την πιστοποίηση Ποιότητας που κατέχουν, τον υπο-κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται κ.ό.κ. Επιπλέον, τονίζεται η σημασία των κατηγοριών του Κόστους Ποιότητας (Πρόληψη-Αξιολόγηση-Αποτυχία) και ερευνάται η σύνδεσή τους με την ωριμότητα του συστήματος Διοίκησης Ποιότητας των επιχειρήσεων και της διαμόρφωσης της στάσης τους σχετικά με την Ποιότητα και το κόστος της. Για την διερεύνηση των παραπάνω ερωτημάτων, χρησιμοποιείται η τεχνική συλλογής δεδομένων με ερωτηματολόγιο. Το ερωτηματολόγιο συντάχθηκε μετά από επισταμένη μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας και εστάλη στους Υπεύθυνους Οικονομικών ή/και Ποιότητας των επιχειρήσεων. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με την Παραγοντική Ανάλυση των Πολλαπλών Αντιστοιχιών και την Ανιούσα Ιεραρχική Ταξινόμηση. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν καταδεικνύουν πως η έκταση της καταγραφής και της μέτρησης του Κόστους Ποιότητας έχει άμεση σχέση με το μέγεθος των επιχειρήσεων, καθώς και με την πιστοποίηση ISO/HACCP. Επιχειρήσεις με υψηλό κύκλο εργασιών, μεγάλο αριθμό εργαζομένων ή/και πιστοποίηση Ποιότητας, εστιάζουν σε διαδικασίες παρακολούθησης και ελέγχου του Κόστους Ποιότητας και της παραγωγής ποιοτικών προϊόντων. Επιπλέον, ο επιχειρηματικός υπο-κλάδος των επιχειρήσεων (π.χ. Άλευρα-Σιτηρά, Φρούτα-Λαχανικά, Ποτά κ.ά.) εμφανίζεται ως σημαντικός παράγοντας, καθώς αποτυπώνεται στην έρευνα η σχέση του με την κοστολόγηση της Ποιότητας. Παράλληλα, από τα ευρήματα προκύπτει πως οι επιμέρους συνιστώσες των κατηγοριών του Κόστους Ποιότητας, καθώς και οι δαπάνες που σχετίζονται με αυτές, συνδέονται με τα στάδια ωριμότητας της Διοίκησης Ποιότητας μιας επιχείρησης και καθορίζουν την πολυπλοκότητα (sophistication) ενός συστήματος κοστολόγησης Ποιότητας. Το υψηλό κόστος Εξωτερικής Αποτυχίας συνδέεται με πρώιμα στάδια ωριμότητας των επιχειρήσεων, ενώ έμφαση στο κόστος Αξιολόγησης υποδηλώνει ωριμότερα συστήματα Διοίκησης Ποιότητας και παρακολούθησης του κόστους.