Η συμβολή της βιντεοακτινοσκόπησης κατάποσης στη διάγνωση και στην αντιμετώπιση διαταραχών κατάποσης σε ασθενείς με τοπικά προχωρημένους όγκους κεφαλής και τραχήλου που υποβάλλονται σε ταυτόχρονη χημειο - ακτινοθεραπεία

Η σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία αποτελεί μια ευρέως χρησιμοποιούμενη θεραπευτική προσέγγιση στους ασθενείς με τοπικά προχωρημένο καρκίνο κεφαλής-τραχήλου που επιτρέπει την διατήρηση του οργάνου. Όμως, μετά την σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία παρατηρείται επιδείνωση της κατάποσης των ασθενών αυτών, λόγω σοβαρής τοξικότητας στους βλεννογόνους και στον φάρυγγα, που οδηγεί στην εμφάνιση πολυάριθμων διαταραχών στην φυσιολογία της κατάποσης που εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Σκοπός της διδακτορικής αυτής διατριβής ήταν να διερευνήσει με την βοήθεια της VFSS την συχνότητα, την σοβαρότητα και την εξέλιξη των διαταραχών κατάποσης που απαντώνται σε ασθενείς με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου πριν και μετά την σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία χρησιμοποιώντας σταθμισμένες και επικυρωμένες κλίμακες βαθμολόγησης, να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής θεραπευτικών και αντιρροπιστικών τεχνικών στην βελτίωση της κατάποσης, και να καθορίσει τα καταλληλότερα χρονικά σημεία στα οποία πρέπει να διενεργείται VFSS μετά την σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία στους ασθενείς αυτούς. Στην προοπτική αυτή μελέτη εξετάστηκαν 69 ασθενείς με τοπικά προχωρημένο καρκίνο κεφαλής-τραχήλου με VFSS που διενεργήθηκε με το πρωτόκολλο MBSImP σε 5 προκαθορισμένα χρονικά σημεία: πριν την έναρξη σύγχρονης χημειοακτινοθεραπείας, καθώς και 1, 3, 6 και 12 μήνες μετά την ολοκλήρωσή της. Η VFSS βαθμολογήθηκε με το προφίλ δυσφαγίας (MBSImP), την κλίμακα εισχώρησης-εισρόφησης (PAS) και την κλίμακα επάρκειας κατάποσης (SPS), όλες σταθμισμένες και επικυρωμένες κλίμακες βαθμολόγησης της VFSS. Σε περιπτώσεις εμφάνισης εισρόφησης ή υπολειμμάτων εφαρμόστηκαν αντιρροπιστικές και θεραπευτικές τεχνικές και εκτιμήθηκε η αποτελεσματικότητά τους με την VFSS. Όλες οι βαθμολογίες (MBSImP, PAS και SPS) επιδεινώθηκαν μετά την σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία, έφτασαν στην μέγιστη τιμή τους στους 3 μήνες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας και έπειτα βελτιώθηκαν στους 6-12 μήνες, χωρίς όμως να επανέλθουν στα προ θεραπείας επίπεδα. Η οπίσθια κίνηση της βάσης της γλώσσας, η έκλυση του αντανακλαστικού της κατάποσης, η κίνηση της επιγλωττίδας, η σύγκλειση του προδρόμου του λάρυγγα και η ανύψωση του λάρυγγα ήταν οι συχνότερα παρατηρούμενες διαταραχές στην φυσιολογία της κατάποσης. Η κίνηση της επιγλωττίδας παρουσίασε στατιστικώς σημαντική βελτίωση και η σύγκλειση του προδρόμου του λάρυγγα στατιστικώς σημαντική επιδείνωση στην πορεία του χρόνου. Η εφαρμογή αντιρροπιστικών και θεραπευτικών τεχνικών, όποτε αυτό κρίθηκε απαραίτητο, ήταν αποτελεσματική στην πλειονότητα των ασθενών. Σοβαρές διαταραχές κατάποσης και υψηλά ποσοστά εισρόφησης παρατηρήθηκαν πριν την θεραπεία, τα οποία επιδεινώθηκαν μετά την θεραπεία, ιδίως στους 3 μήνες, και παρά την μικρή σταδιακή βελτίωσή τους μέχρι τους 12 μήνες δεν επανήλθαν στα προ θεραπείας επίπεδα. Προτείνουμε οι ασθενείς αυτοί να υποβάλλονται σε VFSS πριν, 3 μήνες μετά, και αν είναι δυνατόν και 1 μήνα μετά την ολοκλήρωση της χημειοακτινοθεραπείας, ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη συμπτωμάτων δυσφαγίας, έτσι ώστε να δοθεί η δυνατότητα να εφαρμοστούν τεχνικές βελτίωσης της κατάποσής τους όσο το δυνατόν νωρίτερα. Τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής συμπληρώνουν μελέτες της διεθνούς βιβλιογραφίας, στις οποίες οι απαντώμενες διαταραχές κατάποσης στην VFSS σε αυτή την ομάδα ασθενών δεν περιγράφονται με σταθμισμένο τρόπο σε προκαθορισμένα χρονικά σημεία πριν και μετά την σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία. Τα συμπεράσματα που εξάγονται από την μελέτη αυτή θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην καθημερινή πρακτική, έτσι ώστε να βελτιωθεί η παρεχόμενη φροντίδα στους ασθενείς με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου που υποβάλλονται σε σύγχρονη χημειοακτινοθεραπεία.