Η σιωπηρή γνώση ως θεωρητικό πλαίσιο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των καθηγητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η σιωπηρή γνώση των εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και η σχέση της με την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη μεταγνωστική τους γνώση σε θέματα της διδακτικής τους πρακτικής. Διερευνήθηκε, επίσης, η σχέση των εξεταζόμενων εννοιών μεταξύ τους και ο βαθμός στον οποίο επιδρούν στην αίσθηση αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών, στην επαγγελματική τους δέσμευση και στα αίτια εγκατάλειψης του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού. Επιπλέον, ελέγχθηκε εάν οι μεταβλητές αυτές δέχονται την επίδραση της λεκτικής και εικονικής - χωρικής ικανότητας των εκπαιδευτικών καθώς και των εκτελεστικών λειτουργιών της λεκτικής και σχεδιαστικής ευχέρειας. Στην έρευνα συμμετείχαν 279 εκπαιδευτικοί και των δύο φύλων, ηλικίας 30-59 ετών με διδακτική εμπειρία από 1 έως και 19 έτη. Οι εκπαιδευτικοί εξετάστηκαν σε δύο συστοιχίες γνωστικών έργων από τις οποίες η μία απευθυνόταν στη λεκτική ικανότητα και η άλλη στην εικονική – χωρική ικανότητα. Οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν επίσης και στις δοκιμασίες της λεκτικής και σχεδιαστικής ευχέρειας του συστήματος εκτελεστικών λειτουργιών D-KEFS. Έπειτα από την ολοκλήρωση της εξέτασης, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγια αυτο-αναφορών τα οποία αξιολογούσαν τη σιωπηρή γνώση, τη μεταγνωστική γνώση, την επαγγελματική ανάπτυξη, την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών, την επαγγελματική τους δέσμευση και τέλος τα αίτια εγκατάλειψης του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού. Οι αναλύσεις διαδρομών έδειξαν την ύπαρξη θετικής συσχέτισης ανάμεσα στη μεταγνωστική γνώση και τη σιωπηρή γνώση των εκπαιδευτικών. Επιπλέον, και η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών βρέθηκε να επιδρά θετικά στη σιωπηρή τους γνώση. Επιπρόσθετα, διαφάνηκε ότι η σιωπηρή γνώση των εκπαιδευτικών επηρεάζει κυρίως την αίσθηση αποτελεσματικότητάς τους ως προς την επίτευξη των διδακτικών στόχων και ως προς τη διαμόρφωση σχέσεων στο εργασιακό περιβάλλον και όχι τόσο τη διδακτική τους αποτελεσματικότητα. Επίσης, η επαγγελματική ανάπτυξη αναδείχτηκε ως ένας παράγοντας καθοριστικής σημασίας όσον αφορά την ενίσχυση της αίσθησης αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών και βρέθηκε να ασκεί ισχυρότερη επίδραση στην αίσθηση αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών απ’ ό,τι η σιωπηρή τους γνώση. Η μεταγνωστική γνώση των εκπαιδευτικών συνιστά, επίσης, έναν παράγοντα που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αίσθηση αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών, εφόσον διαπιστώθηκε ότι ασκεί σημαντική αρνητική επίδραση και στις τρεις εκφάνσεις της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών που εκτιμήθηκαν στην έρευνα αυτή. Από τους γνωστικούς παράγοντες μόνο η εικονική - χωρική ικανότητα βρέθηκε να επιδρά αρνητικά στην ενημερότητα δυσκολίας των εκπαιδευτικών ως προς τη χρήση νέων μεθόδων και τεχνολογιών και ως προς τη σύναψη σχέσεων συνεργασίας, αλλά και στις ελλείψεις που αναφέρουν ως προς τη χρήση εργαλείων στα πλαίσια της επαγγελματικής τους ανάπτυξης.Ένα τμήμα της συμβολής αυτής της έρευνας είναι ότι κατέδειξε με ακρίβεια την έκταση στην οποία οι παραπάνω παράγοντες διευκολύνουν ή αναστέλλουν την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών. Σε θεωρητικό επίπεδο, η έρευνα παρέχει εμπειρικά δεδομένα που αφορούν τους παράγοντες που επιδρούν στη σιωπηρή γνώση των εκπαιδευτικών, ενώ σε μεθοδολογικό επίπεδο η συμβολή της έρευνας συνίσταται στην προσφορά προσαρμοσμένων, σε ελληνικό πληθυσμό, ερωτηματολογίων για την εκτίμηση δύο ακόμη εκφάνσεων της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, της σιωπηρής γνώσης των εκπαιδευτικών και των αιτίων εγκατάλειψης του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού.