Διερεύνηση της ψηφιακής ανισότητας στην Ελλάδα με τη χρήση υποδειγμάτων διαρθρωτικών εξισώσεων

Η παρούσα διατριβή αποτελεί την πρώτη ερευνητική προσπάθεια στην Ελλάδα, για τη διερεύνηση της επίδρασης της κοινωνικό-οικονομικής ανισότητας στη διαδικασία αποδοχής της τεχνολογίας, και πιο συγκεκριμένα του διαδικτύου. Το νέο αυτό ερευνητικό αντικείμενο ορίζεται ως Ψηφιακή Ανισότητα, και μπορεί να διερευνηθεί σε διάφορα στάδια (πρόσβαση στο διαδίκτυο, ψηφιακές δεξιότητες, χρήση του διαδικτύου). Οι κύριοι ερευνητικοί στόχοι της διατριβής είναι η διερεύνηση της επίδρασης των κυριότερων παραγόντων ψηφιακού αποκλεισμού (εκπαιδευτικό επίπεδο, εισόδημα, επαγγελματική κατάσταση, ηλικία και φύλο) σε κάθε στάδιο της Ψηφιακής Ανισότητας, καθώς και η διερεύνηση της επίδρασης μεταξύ των επιμέρους σταδίων της Ψηφιακής Ανισότητας. Η διατριβή υιοθετεί τη μεθοδολογική προσέγγιση των υποδειγμάτων διαρθρωτικών εξισώσεων που ενσωματώνουν ποιοτικές μεταβλητές. Η σχετική εμπειρική διερεύνηση διενεργείται στη βάση μικροδεδομένων του έτους 2015 της ΕΛΣΤΑΤ, που ελήφθησαν από την ετήσια πανελλαδική έρευνα χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στα νοικοκυριά (n=2808). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες στην Ελλάδα μπορεί να ενισχυθούν περαιτέρω από τη χρήση του διαδικτύου, αφού τα άτομα με περισσότερους πολιτισμικούς (εκπαιδευτικό επίπεδο) και οικονομικούς (εισόδημα) πόρους, καθώς και οι νεότεροι σε ηλικία, προτιμούν τις διαδικτυακές δραστηριότητες (πληροφόρηση, ηλεκτρονικές συναλλαγές και εκπαίδευση) που επαυξάνουν το οικονομικό και πολιτισμικό τους κεφάλαιο. Το λειτουργικό υπόδειγμα της διατριβής έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο, αφού τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι η Ψηφιακή Ανισότητα μπορεί να μελετηθεί στην Ελλάδα ως ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο που ορίζεται σε ξεχωριστά στάδια τα οποία συνδέονται μεταξύ τους. Η οικονομετρική προσέγγιση της έρευνας συμβάλλει στην εμπειρική μεθοδολογία, αφού εκτιμάει όχι μόνο την άμεση αλλά και την έμμεση επίδραση των κυριότερων παραγόντων ψηφιακού αποκλεισμού στα επιμέρους στάδια της Ψηφιακής Ανισότητας.Βασικό συμπέρασμα της διατριβής είναι ότι η βελτίωση του επιπέδου των ψηφιακών δεξιοτήτων του γενικού πληθυσμού μπορεί να εξομαλύνει την επίδραση των κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων στη χρήση του διαδικτύου. Στη διατριβή προτείνονται σύμφωνα με τα αποτελέσματα, δράσεις πολιτικής που εστιάζουν στα στάδια της Ψηφιακής Ανισότητας στα οποία υστερεί η κάθε κοινωνική ομάδα.