Cloud computing adoption factors and business value determinants

To Cloud Computing (CC) αναδύεται ως ένα νέο μοντέλο απόκτησης των υπηρεσιών ICT που χρειάζονται οι επιχειρήσεις για την υποστήριξη των διαδικασιών και των δραστηριοτήτων τους, το οποίο είναι πολύ διαφορετικό από το υπάρχον μοντέλο. Στο υπάρχον μοντέλο παροχής υπηρεσιών ICT αυτές παράγονται κυρίως εσωτερικά στην επιχείρηση, με βάση εξοπλισμό (υλικό και λογισμικό) που κατέχει η επιχείρηση, είναι εγκατεστημένο σε χώρους της, και διαχειρίζεται - υποστηρίζεται από το δικό της ανθρώπινο δυναμικό ICT. Αντίθετα στο νέο μοντέλο CC αυτές οι υπηρεσίες ICT παράγονται εξωτερικά, στους χώρους των παροχών υπηρεσιών CC, χρησιμοποιώντας εξοπλισμούς που αυτοί κατέχουν, διαχειρίζονται και υποστηρίζουν, και παρέχονται στην επιχείρηση πελάτη μέσω του Internet. Το Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (National Institute for Standards and Technology) ορίζει το CC ως ‘ένα μοντέλο εύκολης, ανάλογα με την ζήτηση και από οπουδήποτε πρόσβασης μέσω δικτύου σε ένα κοινόχρηστο σύνολο υπολογιστικών πόρων (π.χ. εξυπηρετητές, αποθηκευτικοί χώροι, εφαρμογές, δίκτυα), η οποία μπορεί να ενεργοποιηθεί και να απενεργοποιηθεί ταχέως, και με ελάχιστη διαχειριστική προσπάθεια ή διεπαφή με τον πάροχο των υπηρεσιών’.Το μεγαλύτερο μέρος της επιστημονικής έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί σχετικά με το CC ασχολείται με τις τεχνολογικές του διαστάσεις, ενώ πολύ λιγότερη έρευνα έχει πραγματοποιηθεί σχετικά με τις επιχειρησιακές του διαστάσεις. Η τελευταία εστιάζεται κυρίως στους παράγοντες υιοθέτησης του CC από τις επιχειρήσεις, και είναι βασισμένη στην θεωρία υιοθέτησης τεχνολογικής καινοτομίας ‘Technology, Organization and Environment’ (ΤΟΕ). Όμως η έρευνα αυτή ασχολείται κυρίως με την πρώτη και την τρίτη από τις διαστάσεις που προτείνει η θεωρία αυτή: με τους τεχνολογικούς και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες υιοθέτησης του CC. Αντίθετα περιορισμένη έρευνα έχει πραγματοποιηθεί σχετικά με την δεύτερη διάσταση της θεωρίας TOE: τους επιχειρησιακούς παράγοντες; έχει διερευνηθεί η επίδραση μόνον ενός μικρού αριθμού χαρακτηριστικών της επιχείρησης στην υιοθέτηση του CC.Επί πλέον, υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία σχετικά με τις μεγάλες δυνατότητες του CC να προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στις επιχειρήσεις, τα οποία συνδέονται κυρίως με την μείωση των κοστών ηλεκτρονικής υποστήριξης των διαδικασιών και των δραστηριοτήτων τους, την μείωση των σχετικών επενδύσεων και την μετατροπή σε λειτουργικά κόστη, την δυνατότητα πρόσβασης από οπουδήποτε και με χρήση διάφορων συσκευών, την επεκτασιμότητα, και την ταχεία και χαμηλού κόστους ηλεκτρονική υποστήριξη καινοτομίας (προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών). Όμως περιορισμένη έρευνα έχει πραγματοποιηθεί σχετικά με τα ‘πραγματικά’ οφέλη που οι επιχειρήσεις αποκομίζουν από την χρήση CC, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα σε ποιο βαθμό τα παραπάνω προσδοκώμενα οφέλη υλοποιούνται (= πραγματικά αποκομίζονται), και ποιοι παράγοντες καθορίζουν το μέγεθός τους.Η Διδακτορική αυτή Διατριβή στόχο έχει να συμβάλλει στην κάλυψη των παραπάνω ερευνητικών κενών. Οι κύριοι ερευνητικοί της στόχοι είναι:Ο εντοπισμός χαρακτηριστικών της επιχείρησης που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την υιοθέτηση του CCΟ εντοπισμός παραγόντων που επηρεάζουν το μέγεθος των οφελών που οι επιχειρήσεις αποκομίζουν από την χρήση του CC.Οι κύριες συμβολές που πραγματοποιεί η Διδακτορική αυτή Διατριβή είναι: Εμπειρική διερεύνηση και σύγκριση των επιδράσεων ενός συνόλου επιχειρησιακών στρατηγικών (μείωσης επενδύσεων ICT, καινοτομίας προϊόν-των/υπηρεσιών, καινοτομίας διαδικασιών), χαρακτηριστικών ανθρώπινου δυναμικού (απασχόληση προσωπικού ICT, επάρκεια δεξιοτήτων ICT του προσωπικού της επιχείρησης, προηγούμενη εμπειρία ICT outsourcing), και τεχνολογικών χαρακτηριστικών (βαθμός ανάπτυξης υποδομής ICT), τα οποία δεν έχουν εξετασθεί από την προηγούμενη σχετική εμπειρική βιβλιογραφία, στην τάση υιοθέτησης CC.Συμβολή στην έρευνα σχετικά με την διαίρεση Ευρωπαϊκού Βορρά-Νότου, μέσω σύγκρισης των επιδράσεων των προαναφερθέντων παραγόντων στην τάση υιοθέτησης CC από τις επιχειρήσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Βορρά και Ευρωπαϊκού Νότου.Εμπειρική διερεύνηση των επιδράσεων της ‘ανοικτής καινοτομίας’ (openinnovation) (νοούμενης ως συνεργασίας με άλλες επιχειρήσεις για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση καινοτομιών) στην τάση υιοθέτησης CC από τις επιχειρήσεις.Εμπειρική διερεύνηση των επιδράσεων του ‘σκληρού’ και του ‘εύκαμπτου’ κεφαλαίου ICT (hard and soft ICT capital) των επιχειρήσεων στο μέγεθος των οφελών που αποκομίζουν από την χρήση του CC.Εμπειρική διερεύνηση των επιδράσεων ενεργειών επιχειρησιακής διαχείρισης της υιοθέτησης CC (συμβασιακής και σχεσιακής διακυβέρνησης της συνεργασίας με τους παρόχους υπηρεσιών CC, προσαρμογή των δεξιοτήτων ICT και της οργάνωσης των ICT στην επιχείρηση) στο μέγεθος των οφελών που προκύπτουν από την χρήση του CC.Από την έρευνα η οποία περιγράφεται στην παρούσα Διδακτορική Διατριβή προκύπτουν μία σειρά από ενδιαφέροντα και πρακτικά χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τις επιδράσεις διάφορων χαρακτηριστικών της επιχείρησης στην τάση υιοθέτησης CC. Συγκεκριμένα, ο βαθμός ανάπτυξης της υποδομής ICT έχει ισχυρή θετική επίδραση στην τάση υιοθέτησης CC. Ομοίως στρατηγικές μείωσης των επενδύσεων ICT αυξάνουν την τάση υιοθέτησης CC, όμως αυτό δεν ισχύει και για τις στρατηγικές καινοτομίας, οι οποίες δεν επηρεάζουν την τάση υιοθέτησης CC. Τα παραπάνω υποδηλώνουν ότι οι επιχειρήσεις (τουλάχιστον των κλάδων γυαλιού, κεραμικών και τσιμέντων, από τους οποίους συλλέχθηκαν τα δεδομένα αυτού του τμήματος της έρευνάς μας) βλέπουν το CC ως ένα μέσο μείωσης των επενδύσεων ICT, αλλά όχι ως ένα μέσο υποστήριξης καινοτομίας.Επίσης, η απασχόληση προσωπικού ICT καθώς επίσης και προηγούμενη εμπειρία ICT outsourcing (= εξωτερικής ανάθεσης εργασιών ICT) επηρεάζουν θετικά την τάση υιοθέτησης CC. Παρά τις προσδοκίες ότι το CC θα ήταν περισσότερο επωφελές για τις μικρότερες από ότι για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, από την έρευνά μας δεν προέκυψε στατιστικά σημαντική επίδραση του μεγέθους της επιχείρησης στην τάση υιοθέτησης CC στους παραπάνω κλάδους. Τέλος οι δεξιότητες ICT του προσωπικού της επιχείρησης, καθώς επίσης και το επίπεδο του ανταγωνισμού ως προς την τιμή και την ποιότητα που η επιχείρηση αντιμετωπίζει δεν επηρεάζουν την τάση υιοθέτησης CC.Από τα αποτελέσματά μας προκύπτει ότι το εθνικό περιβάλλον (national context) μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τους καθοριστικούς παράγοντες υιοθέτησης του CC. Συγκεκριμένα, στην Νότια Ευρώπη τα βασικά επιχειρησιακά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν θετικά την τάση υιοθέτησης CC από τις επιχειρήσεις είναι οι στρατηγικές μείωσης των επενδύσεων ICT και επίσης το ενδιαφέρον για νέες ICT (όπως είναι data warehousing, data mining, mobile services). Αντίθετα, στην Βόρεια Ευρώπη είναι οι στρατηγικές καινοτομίας και η ηλεκτρονική συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις που επηρεάζουν θετικά την τάση υιοθέτησης CC από τις επιχειρήσεις. Τα παραπάνω υποδηλώνουν μία πολύ διαφορετική προσέγγιση και αντίληψη για το CC από τις επιχειρήσεις της Βόρειας Ευρώπης συγκριτικά με τις επιχειρήσεις της Νότιας Ευρώπης.Τέλος, από τα αποτελέσματά μας προκύπτει επίσης μία συσχέτιση μεταξύ δύο κεντρικών τάσεων της σύγχρονης οικονομίας, της ανοικτής καινοτομίας και του CC. Συγκεκριμένα η συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις για τον σχεδιασμό καινοτομιών έχει θετική επίδραση στην τάση υιοθέτησης CC. Ακόμη θετικότερη επίδραση στην τάση υιοθέτησης CC έχει η χρήση ICT για τον σκοπό αυτό (επιχειρήσεις που ήδη χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά εργαλεία για την υποστήριξη συνεργασίας με άλλες επιχειρήσεις για τον σχεδιασμό καινοτομιών έχουν ακόμη μεγαλύτερη τάση υιοθέτησης CC).Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και πρακτικά χρήσιμα είναι και τα συμπεράσματα του δεύτερου μέρους της έρευνας που περιγράφεται σε αυτήν Διδακτορική Διατριβή, η οποία επικεντρώνεται στους καθοριστικούς παράγοντες του μεγέθους των οφελών και γενικότερα της επιχειρησιακής αξίας που οι επιχειρήσεις αποκομίζουν από την χρήση του CC. Συγκεκριμένα, τέσσερεις από τις έξι μορφές ‘σκληρού’ και του ‘εύκαμπτου’ κεφαλαίου ICT που εξετάσθηκαν συμβάλλουν στην αύξηση των οφελών που οι επιχειρήσεις αποκομίζουν από το CC: η στρατηγική ευθυγράμμιση της ICT (ICT strategic alignment), ο βαθμός ανάπτυξης της υποδομής ICT, η ικανότητα δημιουργίας εσωτερικών σχέσεων μεταξύ της μονάδας ICT και των λοιπών μονάδων της επιχείρησης, και η ικανότητα ταχείας υλοποίησης διασυνδέσεων/ολοκληρώσεων μεταξύ πληροφοριακών συστημάτων. Τέλος, οι τέσσερεις ενέργειες επιχειρησιακής διαχείρισης της υιοθέτησης CC που εξετάσθηκαν έχουν όλες θετικές επιπτώσεις στα οφέλη που προκύπτουν από την χρήση του CC. Ο βαθμός προσαρμογής των δεξιοτήτων ICT έχει τις ισχυρότερες θετικές επιπτώσεις, ακολουθούμενη από τον βαθμό σχεσιακής διακυβέρνησης της συνεργασίας με τους παρόχους υπηρεσιών CC. Το συμπέρασμα αυτό υποδηλώνει ότι αν και η χρήση υπηρεσιών CC είναι μία απλή μορφή ICT outsourcing, βασισμένη στην απομακρυσμένη παροχή τυποποιημένων και ελάχιστα προσαρμόσιμων υπηρεσιών ICT, η ανάπτυξη σχέσεων με τους παρόχους τους συνεχίζει να είναι σημαντική. Χαμηλότερες, και παρομοίου μεγέθους, είναι οι επιπτώσεις του βαθμού συμβασιακής διακυβέρνησης της συνεργασίας με τους παρόχους υπηρεσιών CC, καθώς επίσης και του βαθμού προσαρμογή της οργάνωσης των ICT στην επιχείρηση, στο μέγεθος των οφελών από το CC. Συνεπώς η ύπαρξη λεπτομερών και περιεκτικών συμβάσεων με τους παρόχους υπηρεσιών CC έχει θετική επίδραση στα οφέλη που προκύπτουν από το CC, η οποία όμως είναι χαμηλότερη από αυτήν της σχεσιακής διακυβέρνησης των συνεργασιών αυτών (τουλάχιστον στο Ελληνικό εθνικό περιβάλλον, από το οποίο συλλέχθηκαν τα δεδομένα για αυτό το τμήμα της έρευνάς μας). Επίσης θετική επίδραση στα οφέλη του CC έχει η προσαρμογή της οργάνωσης των ICT στην επιχείρηση, η οποία όμως είναι χαμηλότερη από αυτήν της προσαρμογής στο CC των δεξιοτήτων ICT της επιχείρησης. Συγκεκριμένα, η ανάπτυξη μίας στρατηγικής προσέγγισης στην αξιοποίηση του CC, καθώς επίσης και εξειδικευμένων διαδικασιών διαχείρισής του, η προσαρμογή του ρόλου της μονάδας ICT της επιχείρησης στις ανάγκες του μοντέλου CC, και η αποκέντρωση σε κάποιο βαθμό της λήψης αποφάσεων που αφορούν την χρήση CC από την μονάδα ICT προς τις άλλες μονάδες-χρήστες, οδηγούν σε υψηλότερα οφέλη από το CC.