Σύγκριση συνθέσεων μεθόδων και τεχνικών, για τη διδασκαλία αριθμητικών συνδυασμών των τεσσάρων αριθμητικών πράξεων σε μαθητές με ήπιες εκπαιδευτικές ανάγκες

Η παρούσα μελέτη εξετάζει την επίδραση τεσσάρων διδακτικών συνθέσεων, αρχών, μεθόδων και πρακτικών διδασκαλίας, που χρησιμοποιήθηκαν σε παρεμβατικά προγράμματα για την κατάκτηση των αριθμητικών συνδυασμών (ΑΣ) των 4ρων αριθμητικών πράξεων από μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (ΕΜΔ) και μαθητές με ήπια νοητική αναπηρία (ΗΝΑ). Οι συνολικά 123 συμμετέχοντες μαθητές (89 μαθητές με ΕΜΔ και 34 μαθητές με ΗΝΑ) κατανεμήθηκαν σε μία ομάδα ελέγχου (ΟΕ) και σε τρεις πειραματικές ομάδες (ΠΟ). Η διδασκαλία στην ΟΕ βασίστηκε στις αρχές της αποτελεσματικής διδασκαλίας και αποτέλεσε τη βάση των πειραματικών διδασκαλιών. Στην 1η ΠΟ, η αποτελεσματική διδασκαλία (ΟΕ) εμπλουτίστηκε με την εναλλακτική ομαδοποίηση των ΑΣ με βάση ένα κοινό αριθμητικό χαρακτηριστικό. Στη 2η ΠΟ έγινε σύνθεση της διδασκαλίας της 1ης ΠΟ και της διδασκαλίας στρατηγικών για την εύρεση ΑΣ. Τέλος, στην 3η ΠΟ, προστέθηκε η διδασκαλία επιλεγμένων διαστάσεων της έννοιας (αίσθησης) αριθμού στη διδασκαλία της 2ης ΠΟ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι διδασκαλίες ήταν αποτελεσματικές ως προς την κατάκτηση των ΑΣ και όλες οι ομάδες σημείωσαν σημαντική βελτίωση σε σχέση με τις αρχικές τους επιδόσεις. Στην ευχέρεια και διατήρηση των ΑΣ πρόσθεσης και πολλαπλασιασμού η 3η ΠΟ (με τη σύνθεση όλων των μεθόδων και πρακτικών) σημείωσε σημαντική διαφορά από τις ομάδες που είχαν τις χαμηλότερες επιδόσεις (1η ΠΟ και ΟΕ αντίστοιχα), ενώ στη γενίκευση των ΑΣ δεν παρουσιάστηκαν σημαντικές διαφορές. Επιπλέον, στα αποτελέσματα φάνηκε ότι η διδασκαλία της αίσθησης αριθμού είχε θετική επίδραση στην κατάκτηση των ΑΣ πρόσθεσης και πολλαπλασιασμού, αν και σύμφωνα με την άποψη ορισμένων ερευνητών η κατάκτηση των ΑΣ αυτών των πράξεων δεν απαιτεί σημαντικές εννοιολογικές γνώσεις. Ακόμη, η διδασκαλία στρατηγικών εύρεσης ΑΣ φαίνεται να ευνοεί την ευχέρεια των ΑΣ αφαίρεσης περισσότερο από ότι την ευχέρεια των ΑΣ διαίρεσης, αν και δεν αναμενόταν διαφορές μεταξύ των δύο πράξεων, καθώς αυτές παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες. Οι συγκρίσεις των επιδόσεων των μαθητών με ΕΜΔ και με ΗΝΑ ανέδειξαν ενδιαφέροντα στοιχεία. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι μαθητές με ΕΜΔ σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές με ΗΝΑ. Ωστόσο φαίνεται ότι η διδασκαλία στρατηγικών ευνόησε περισσότερο τους μαθητές με ΕΜΔ από τους μαθητές με ΗΝΑ, ενώ η προσθήκη της έννοιας αριθμού βελτίωσε την επίδοση των μαθητών με ΗΝΑ σε επίπεδα ανταγωνιστικά με αυτά των μαθητών με ΕΜΔ. Η διαφοροποίηση αυτή ίσως σχετίζεται με τις ομοιότητες και διαφορές των μαθητών με ΕΜΔ και με ΗΝΑ ως προς τα γνωστικά και μαθησιακά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ευχέρεια των ΑΣ. Κοινοί και σημαντικοί παράγοντες εκμάθησης των ΑΣ είναι η «ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών», η «γνώση ιδιοτήτων» και οι «δεξιότητες απαρίθμησης». Διαφοροποίηση εμφανίζεται ως προς τη «μνήμη εργασίας» που είναι σημαντική μόνο για τους μαθητές με ΕΜΔ, ενώ για τους μαθητές με ΗΝΑ είναι το «λεξιλόγιο». Τα αποτελέσματα αναλύονται διεξοδικά για τη συμβολή που μπορεί να έχουν στην εκπαιδευτική έρευνα και πράξη για την κατάκτηση των ΑΣ.