Από την πολλαπλότητα στην πολυπλοκότητα

Η διατριβή μελετά την πόλη διεπιστημονικά (αρχιτεκτονικά, πολεοδομικά, καλλιτεχνικά, ιστορικά, θεωρητικά, ψυχολογικά, γεωγραφικά, φιλοσοφικά) και τοποθετείται στο πεδίο του ‘πολιτισμού της εικόνας της πόλης’ (urban visual culture). Αντικείμενό της είναι η διερεύνηση της αντίληψης (‘εικόνας’) της πόλης διαχρονικά και εξελικτικά, όπως αυτή αποτυπώνεται στις σχεδιαστικές, χαρτογραφικές και ζωγραφικές αναπαραστάσεις της. Καταλήγει στην ανάπτυξη μηχανισμού εικαστικής αναπαράστασης της πόλης και ανάδειξης της ταυτότητά της μέσα από την περίπλεξη αρχών αστικής θεωρίας και εικαστικής τέχνης.Συγκεκριμένα, η διερεύνηση στοιχείων αντίληψης και περιγραφής της πόλης (εννοιών και μέσων εικαστικής έκφρασης) κατέληξε στη διαπίστωση ότι η πόλη γίνεται σήμερα αντιληπτή ως πολύπλοκη, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την πρόσφατη επιστημονική περιγραφή της πόλης ως σύστημα οργανωμένης πολυπλοκότητας. Τα παραπάνω τροφοδότησαν την ανάπτυξη του μηχανισμού που επιχειρεί να αποδώσει εικαστικά την πολύπλοκη φύση της πόλης και να αφηγηθεί την ταυτότητά της, την ιστορία, την ιδιαιτερότητα, τις φανερές και τις άδηλες πτυχές της. Αντιστοίχως ο μηχανισμός προτείνει μια πολυστρωματική αναπαράσταση της πόλης, που την εμφανίζει ως ένα ‘παλίμψηστο’ χρονικών, χωρικών και αντιληπτικών εκφάνσεων. Ο μηχανισμός εφαρμόστηκε αρχικά στις Αόρατες Πόλεις του λογοτέχνη Italo Calvino, κείμενο, το οποίο λειτουργεί ως λογοτεχνικό υπόδειγμα της οργανωμένης πολυπλοκότητας, και έπειτα σε πραγματικές πόλεις. Η διατριβή κινητοποιήθηκε από την σύνδεση της έννοιας με την εικόνα, της επιστημονικής ακρίβειας της αστικής θεωρίας με τον νοηματικό πλούτο της εικαστικής αναπαράστασης. Η εξελικτική επισκόπηση με εύρος παραδειγμάτων επιτρέπει στον αναγνώστη να αντιληφθεί σφαιρικά την εικόνα της πόλης, να επισημάνει δυναμικές, συσχετισμούς και να προβεί σε δημιουργική κριτική. Επιπροσθέτως, ο μηχανισμός θα συνεισφέρει στην παραγωγή έργων στο πολιτιστικό εικαστικό περιβάλλον, στον σχεδιασμό χώρων, αντικειμένων και εννοιολογικών πλαισίων, που θα λειτουργήσουν ως μέσα κατανόησης και ανάδειξης της πολύσημης πόλης. Σε σχέση με την αρχιτεκτονική, δημιουργείται ένα θεωρητικό και σχεδιαστικό εργαλείο για την σύνθεση φόρμας και έννοιας, μέσα από την ανάλυση και ανασύνθεση του κειμένου της πόλης.