Αειφόρος ανάπτυξη και αστικός χώρος

Η παρούσα εργασία προσπαθεί να αναδείξει το ζήτημα της αειφόρου ανάπτυξης σ΄ ένα ιστορικό χώρο, κατοικήσιμο, τουριστικό, ζωντανό οργανισμό, ο οποίος αποτελεί χωροταξικό σύμβολο για τη Ρόδο. Η όλη προσπάθεια έτυχε μεγάλου ενδιαφέροντος λόγω της καινοτόμας προσέγγισης της συνοδευτικής έρευνας, η οποία στηρίχθηκε στη Θεωρία των Παιγνίων μέσα από τη διαπραγμάτευση διαφορετικών ομάδων. Η Θεωρία των Παιγνίων (Θ.Π.) είναι ένα από τα χρησιμότερα εργαλεία στην κοινωνικοοικονομική ζωή χρησιμοποιώντας τις συμφωνίες σε σύνθετα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα. Την ίδια στιγμή, τα περιβαλλοντικά θέματα είναι στην καρδιά πολλών τοπικών και διεθνών διαδικασιών, όπου η διαδραστικότητα μεταξύ διαφορετικών εταίρων-παικτών (stakeholders) παίζει κεντρικό ρόλο. Συνεπώς, είναι φυσικό να υιοθετείται η Θ.Π., ως ένα αναλυτικό εργαλείο (analytical instruments), με το οποίο μπορεί κανείς να ενδυναμώσει τη σχέση μεταξύ οικονομίας και περιβάλλοντος και επίσης να παρέχει πρακτικές συμβουλές για πολιτικές διαμεσολαβήσεις . Αυτό ακριβώς ώθησε και τον τρόπο έρευνας να βασιστεί πάνω σε μία ημιδομημένη συνέντευξη από ένα σύνολο (99) παικτών-συμμετεχόντων διαφορετικών δραστηριοτήτων, οι όποιοι για την πρακτικότητα και για λόγους εξαγωγής συμπερασμάτων διανεμήθηκαν σε «μονούς» παίκτες, σε δυάδες και τετράδες.Η διαπραγμάτευση και η συνεργασία αποτέλεσαν τους βραχίονες της έρευνας και η ουσία της διαδικασίας για την αειφόρο πορεία της Μ.Π. Η όλη πρόκληση ήταν γεμάτη από βιωματικές εμπειρίες, από τις οποίες προσπάθησα να μετατρέψω σε πέντε συνιστώσες.Αυτές οι συνιστώσες αποτελέσαν ουσιαστικά και τους στόχους της εργασίας.---Ο σκοπός είναι η διερεύνηση μέσα από το πνεύμα της συνεργασίας και της διαπραγμάτευσης διαφορετικών ομάδων στην επίτευξη μιας αειφόρου ανάπτυξης στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. Μέσα από το σκοπό αναδύθηκαν οι στόχοι οι οποίοι αποτέλεσαν και τους άξονες της ερευνητικής προσπάθειας:---Οι στόχοι έχουν εστιαστεί σε πέντε (5) συνιστώσες:1.Η Μ.Π., ως υπόδειγμα αστικού χώρου που μπορεί να έχει την προοπτική της Α.Α., απόψεις από τους συμμετέχοντες. 2.Η ανάλογη δραστηριότητα των ερωτηθέντων για τη σχετική πρόθεση τους 3.Με ποιά μέσα, κινήσεις και δραστηριότητες οι παίκτες θα υποστήριζαν ή όχι αυτό το εγχείρημα 4.Η πρόθεση για συνεργασία θα αποτελούσε το πρώτο βήμα για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των παικτών ώστε να εξευρεθεί η βέλτιστη λύση στην προοπτική της Α.Α., και 5.Η πρόθεση για διαπραγμάτευση ως αναπόσπαστο κομμάτι της Θ.Π., θα μπορούσε να εφαρμοστεί μεταξύ των παικτών, ώστε τα πορίσματά της να αποδίδουν το κοινό όφελος (win/win), θεωρία που στηρίζει την αειφορία και τη κοινωνική δικαιοσύνη. Η αφομοίωση από τους παίκτες των νοημάτων της Αειφόρου Ανάπτυξης, ήταν η πρώτη πρόκληση, για να συνεχίσει η δεύτερη που αφορά τη δραστηριότητα των παικτών για την επιτυχία της Α.Α. Μετά περνάμε στην τρίτη, που αναλύει τον τρόπο υποστήριξης των παικτών για την Α.Α., μέσα από την ευρύτερη εκπαιδευτική διαδικασία και ευαισθητοποίηση, μέσα από την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου και της πολυ-πολιτιστικότητας που χαρακτηρίζουν την Μ.Π. και τέλος, για την αλλαγή οικονομικής πορείας ξεφεύγοντας από την μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και της απόρριψης της αυθεντικότητας. Η τέταρτη συνιστώσα αποτέλεσε και την εισαγωγή για την Θ.Π., μέσα από την ορθή συνεργασία των παικτών στο ενδεικνυόμενο κεντρικό σκοπό της Α.Α., ο οποίος θα αποτελέσει και το πολιτικό θεμέλιο για τη βιώσιμη πορεία της Μ.Π.Και τέλος η φάση της διαπραγμάτευσης, ως ένα στάδιο, όπου οι παίκτες διερευνούν, ανταλλάσσουν, συνεισφέρουν ή αποτρέπουν συγκλίσεις για ένα μέρισμα οφέλους για όλους τους παίκτες στην κατεύθυνση της κοινωνικής ισορροπίας (η θεωρία του John Nash).Τα εξαχθέντα αποτελέσματα από την έρευνα μπορεί να έχουν ορισμένη εκτίμηση, όμως αποτελούν το πρώτο βήμα για να μπορέσουν να γίνουν περαιτέρω έρευνες και σε άλλους ιστορικούς, ζωντανούς χώρους όπως και η Μ.Π. ή ακόμη πιθανά και με άλλη σύνθεση παικτών. Τα αποτελέσματα αποδεικνύουν την αγωνία της πορείας της Μ.Π. για την βιωσιμότητά της μέσα από τις συγκρούσεις συμφερόντων των δύο κυρίως ομάδων που είναι οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες. Η θεσμοθέτηση κανόνων και όρων και η διαπαιδαγώγηση μιας νέας κουλτούρας συμβίωσης και κοινωνικής ισορροπίας μεταξύ των παικτών αποτελούν το όχημα για μια βιώσιμη κατεύθυνση. Η Μ.Π. αποτελεί ζώντα οργανισμό με τα θετικά, αλλά και αρνητικά στοιχεία της. Αυτά που πηγάζουν από την μονο-καλλιέργεια του τουριστικού προϊόντος περιορίζουν την αυθεντικότητα του μνημείου, αλλά και «στενεύουν» το χρονικό διάστημα ζωής της Μ.Π. Η εποχικότητα και η ανάλογη υπερφόρτωση δραστηριοτήτων το καλοκαίρι προκαλούν ένα μείγμα κοινωνικό-περιβαλλοντικό προβλημάτων που προσφέρεται η ευκαιρία, μέσα από την παρούσα μελέτη, να μπουν τα θεμέλια επίλυσης των. Γιατί η Μ.Π. είναι η ταυτότητα της Ρόδου και προσωπικές γραμμές δεν χωρούν. Τα συμπεράσματα της έρευνας μπορούν να συμπυκνωθούν: για να πετύχει η Α.Α. στην Μ.Π απαιτείται η αρμονική συμβίωση μεταξύ των κατοίκων και επιχειρηματιών. Η επικράτηση της οικονομικής ζώνης σε βάρος της κατοικίας, αφήνει την αίσθηση, ότι οι κάτοικοι είναι υπό διωγμό. Εξάλλου αυτό επιτείνεται από την εποχικότητα της Μ.Π., λόγω κυριαρχίας της τουριστικής δραστηριότητας. Η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης των εμπλεκομένων ομάδων από φορείς, όπως το Πανεπιστήμιο, αλλά και η ενεργής συμμετοχή τους στα δρώμενα αποτελούν εχέγγυα για την αλλαγή ρότας από τη σημερινή κατάσταση. Η αναβάθμιση του πολιτιστικού κεφαλαίου και η επαναφορά της τέχνης και της γνησιότητας των προϊόντων της Μ.Π. είναι οι δυνάμεις αλλαγής της οικονομικής διάστασης που σήμερα παρουσιάζεται μονομερής. Η Μ.Π. οφείλει να βρει την κοινωνική συμφωνία προσθέτοντας και την πολυπολιτιστική διάσταση, ώστε να (ξανά)βρεί την αίγλη των παλαιότερων χρόνων, μιας και αποτελεί και μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο δρόμος της συνεργασίας και της διαπραγμάτευσης μέσα από κανόνες, όρους και με έκφραση ήθους και συλλογικότητας από τους παίκτες και με την Τ.Α. σε ρόλο συντονιστή και το Υπουργείο Πολιτισμού σε θέση επόπτη, μπορεί να ανατρέψει την μονόπλευρη ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και να ισο-κατανέμει τις χρήσεις γης, τις δράσεις και να καταστήσει τη Μ.Π. βιώσιμη. Η θέση και η ιστορία της Μ.Π είναι ο πνεύμονας του νησιού της Ρόδου. Οφείλουμε να την προστατεύσουμε, για να επιβιώσουμε εμείς και τα παιδιά μας.