"Φυσικά" τοπία της Ομηρικής Οδύσσειας

Η Ομηρική Οδύσσεια, το έπος που αφορά τον Νόστο του Οδυσσέα, επιβίωσε αρχικά για αιώνες μέσα από την προφορική επική παράδοση. Ο όρος τοπίο δεν υπάρχει ως σημαίνον στην Ομηρική Οδύσσεια: η διατριβή στοχεύει να αναδείξει τρόπους μέσω των οποίων αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως τοπίο μπορεί να ανιχνευτεί και να προσεγγιστεί μέσα από τους επικούς στίχους και την επική πλοκή. Η διατριβή δομείται σε δύο μέρη. Στο ΜΕΡΟΣ Ι, την Υποδομή, αρχικά προσεγγίζεται θεωρητικά το αντικείμενο: το τοπίο σε σχέση με τα όριά του. Η προσέγγιση του αντικειμένου δομείται ως έρευνα πεδίου, μέσω της διερεύνησης εμπλεκόμενων ή/και συναφών με το τοπίο εννοιών. Τα επιστημολογικά πεδία που ενεπλάκησαν στην Υποδομή μεταξύ άλλων άπτονται της θεωρίας του τοπίου και των οικοσυστημάτων, της φιλοσοφίας του χώρου, της ανθρωπολογίας και της φιλοσοφίας της επιστήμης. Τα Εννοιολογικά Εργαλεία, ο Χάρτης και τα Ίχνη, προσεγγίζονται αφενός θεωρητικά στην Υποδομή, και αφετέρου αναδεικνύεται πως δυνάμει αποτελούν ενδογενείς νοητικές συγκροτήσεις της Ομηρικής Οδύσσειας στην Υπερδομή. [ΜΕΡΟΣ ΙΙ]. Στην Υπερδομή αναπτύσσεται η προσέγγιση του αντικειμένου όπως εκφράζεται στο Ομηρικό έπος, μέσω της εισαγωγής στων εννοιολογικών εργαλείων στην ανάγνωση της Οδύσσειας. Αντιμετωπίζουμε την αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες ως προφορικό χάρτη, και τον ίδιο ως εμπειρικό χαρτογράφο. Αντιμετωπίζουμε τις εγκιβωτισμένες στην αφήγησή του αφηγήσεις του ιδίου ή άλλων χαρτογράφων ως εγκιβωτισμένους προφορικούς χάρτες. Σε όλους αυτούς τους χάρτες ενυπάρχουν ίχνη από τον τρόπο που ο εκάστοτε χαρτογράφος αντιλαμβάνεται και συγκροτεί την αντίληψή του για το τοπίο. Τα άυλα ίχνη αυτά, εμπεριέχονται στο έπος ως νοητικά/αντληπτικά ίχνη που προβάλλονται στο περιγραφόμενο τοπίο. Αφετέρου, το ίδιο το τοπίο αναδεικνύεται σε χαρτογράφο μέσω των υλικών εναποθέσεων σε αυτό: κάτοικοι και εισβολείς αλλά και οι εγκατεστημένες στο τοπίο διεργασίες, χαρτογραφούνται μέσω των ιχνών που αφήνουν σε αυτό.