Urban sprawl in south east europe in the time of transition

Το μέγεθος και ο ρυθμός των μετα-σοσιαλιστικών αστικών μετασχηματισμών στη μετα-σοσιαλιστική Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι εντυπωσιακά. Αμέτρητες κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές αλλαγές που έλαβαν χώρα από το 1991 μέχρι σήμερα, γνωστή ως η περίοδος της μετάβασης, πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οδηγώντας σε ριζική αναδιάρθρωση του χαρακτήρα των πόλεων της. Ένα από τα πιο εμφανή αστικό φαινόμενα στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων τα τελευταία τριάντα χρόνια, ήταν η εντατικοποίηση της οικιστικής και εμπορικής αστικής εξάπλωσης που χαρακτηρίζεται από μεγάλο ποσοστό παράνομων κατασκευών. Αυτές οι κύριες αλλαγές λαμβάνουν μέρος στην κεντρική περιοχή των πόλεων ή σε περιαστικές περιοχές.Η παρούσα διατριβή διερευνά ένα ευρύ φάσμα των παραγόντων που οδηγούν σε ένα τεράστιο ρήγμα μεταξύ των σχεδιασμένων πολιτικών πολεοδομικού σχεδιασμού και των κανόνων από τη μία πλευρά και την εφαρμογή τους στην πραγματικότητα της μετα-σοσιαλιστικής περιόδου. Ενώ η μετάβαση στην αγορά και τη δημοκρατία θεωρείται ως βασική κινητήρια δύναμη πίσω από αυτές τις ανεπιθύμητες εξελίξεις στην πράξη, είναι ενδεικτική μόνο σε συνδυασμό με την κατάσταση προ της μετάβασης ή της λεγόμενης «path-dependency». Έμφαση δίνεται στην κατανόηση του ρόλου του κράτους και του συστήματος σχεδιασμού.Επιπλέον, οι βασικές πτυχές που διερευνώνται στο πλαίσιο της μελέτης ισχύουν για τους μηχανισμούς πίσω από τη δημιουργία αυτών των εξελίξεων, τα μοτίβα που δημιουργούν στο αστικό ιστό και την αποτελεσματικότητα των τάσεων σχεδιασμού και των πολιτικών που προορίζονται για την άμεση ανάπτυξη και την μετρίαση των αρνητικών εξωτερικότητων της.Η σημασία αυτής της μελέτης έγκειται στην παράθεση της σύγχρονης γνώσης του φαινομένου της διάχυσης και της εργαλείων διαχείρισης της ανάπτυξης που παρατηρείται στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με την κατάσταση που επικρατεί στις επιλεγμένες περιοχές των Δυτικών Βαλκανίων, ιδίως με την παρατήρηση του φαινομένου στα εδάφη της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.Η συζήτηση προωθείται μέσω της παρατήρησης του φαινομένου της αστικής διάχυσης σε τρία επίπεδα ανάλυσης: μακροεπίπεδο (περιπτωσιολογική μελέτη του Βελιγραδίου, Σερβία και της Ποντγκόριτσα, Μαυροβούνιο) , 2) μεσοεπίπεδο (περιπτωσιολογική μελέτη της περιοχής του Σεράγεβο, Βοσνία και Ερζεγοβίνη) , και 3) το μικροεπίπεδο (περιπτωσιολογική μελέτη των δύο γειτονικών δήμων Ανατολική Ilidža στην πόλη του Ανατολικού Σεράγεβο, Δημοκρατία της Σερβικής οντότητας και της Ilidža, πόλη του Σεράγεβο, οντότητα της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης).Λέξεις κλειδιά: αστική διάχυση, μετα-σοσιαλιστική μετάβαση, Νοτιοανατολική Ευρώπη, το σύστημα σχεδιασμού, νομιμοποίηση / τακτοποίηση