Μελέτη του λειτουργικού ρόλου του ογκοκατασταλτικού γονιδίου CYLD στον καρκίνο του μαστού

Η πρωτεΐνη CYLD είναι μία αποουβικιτινάση η οποία δρα ως αρνητικός ρυθμιστής των μονοπατιών του NF-κB, της JNK και του p38. Η CYLD είναι κυρίως μία κυτταροπλασματική πρωτεΐνη 956 αμινοξέων και φέρει τρεις περιοχές CAP-Gly στο αμινοτελικό της άκρο, που συμβάλλουν στην αλληλεπίδρασή της με τους μικροσωληνίσκους, καθώς και την καταλυτική περιοχή με τη δράση αποουβικιτινάσης στο καρβοξυτελικό άκρο. Η CYLD αναγνωρίστηκε αρχικά ως μία ογκοκατασταλτική πρωτεΐνη που σχετίζεται αιτιολογικά με την ανάπτυξη όγκων στην επιδερμίδα. Από τότε έχει εμπλακεί στην καταστολή της αύξησης διαφορετικών τύπων καρκινικών κυττάρων, συμπεριλαμβανομένου του παχέος εντέρου, του ήπατος, του πνεύμονα, του μελανώματος και του μαστού. Σχετικά με τον καρκίνο του μαστού, έχει δειχθεί ότι η πρωτεΐνη CYLD αναστέλλει την επιθετική ανάπτυξη της καρκινικής κυτταρικής σειράς BT549, επάγοντας την απόπτωση. Επιπλέον, το γονίδιο Cyld έχει τοποθετηθεί στο 5% των κυριότερων γονιδίων, των οποίων τα επίπεδα έκφρασης παρουσιάζουν σημαντική μείωση σε υποπληθυσμούς περιπτώσεων καρκίνου του μαστού. Στο πλαίσιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής μελετήθηκε in vivo ο ρόλος της CYLD στην ανάπτυξη και την καρκινογένεση του μαστικού αδένα διαγονιδιακών μυών. Διαπιστώθηκε η σημαντική συμβολή της απενεργοποίησης της CYLD στην αυξημένη και επιταχυνόμενη ογκογένεση στο μαστικό αδένα, έπειτα από τη χορήγηση του χημικού καρκινογόνου DMBA καθώς και έπειτα από την υπερέκφραση του ογκογονιδίου ErbB2. Παράλληλα, διαπιστώθηκε και αναλύθηκε η εμπλοκή της CYLD στη διαδικασία της επιθηλιακής προς μεσεγχυματικής μετάβασης επιθηλιακών κυττάρων μαστού (EMT), μιας διαδικασίας που θεωρείται υπεύθυνη για την εισβολή και μετάσταση των καρκινικών κυττάρων καθώς και για την ανθεκτικότητα σε χημειοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Αναδείχθηκε ο σημαντικός ρόλος της CYLD στη συγκεκριμένη διεργασία καθώς η καταστολή της έκφρασής της μέσω RNA παρεμβολής ή με τη χρήση του συστήματος CRISPR-Cas9, οδήγησε σε εντυπωσιακή επαγωγή του σηματοδοτικού μονοπατιού του TGFβ και σε ενεργοποίηση του προγράμματος της EMT. Τέλος, διερευνήθηκε ο ρόλος των cis και trans μεταγραφικών παραγόντων καθώς και των επιγενετικών τροποποιήσεων στη ρύθμιση της έκφρασης της CYLD σε επιθηλιακές κυτταρικές σειρές του μαστού. Παρατηρήθηκε σύνδεση των αναστολέων των αποακετυλασών καθώς και του πυρηνικού υποδοχέα ορμονών PPARγ με τη μεταγραφή του γονιδίου Cyld, ενώ παράλληλα η CYLD αναγνωρίστηκε ως η πρωτεΐνη μέσω της οποίας ασκεί την κυτταροτοξική του δράση στις επιθηλιακές κυτταρικές σειρές του μαστού η τρογλιταζόνη. Τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής κατέδειξαν το σημαντικό ρόλο της CYLD στην επαγόμενη από ογκογονίδιο ή μεταλλαξιγόνο ένωση ογκογένεση στο μαστό καθώς και την εμπλοκή της σε μηχανισμούς ρύθμισης της μεταγωγής σήματος που θα μπορούσαν να στοχευθούν για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων καθώς και για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ανθεκτικότητας που εμφανίζεται στις ήδη υπάρχουσες χημειοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Παράλληλα αναδείχθηκε και η ενδεχόμενη χρησιμότητα της CYLD ως δυνητικού προγνωστικού βιοδείκτη αναφορικά με τον καρκίνο του μαστού.